Το σημερινό μου κείμενο το εμπνεύστηκα από το χθεσινό comment του yiannis h. Έζησα όλη μου την ζωή ακούγοντας δύο μεγάλους μουσουργούς που δεν θα μπορούσαν να είναι πιο διαφορετικοί σαν άνθρωποι. Τον λυρικό Χατζιδάκι και τον επικό Θεοδωράκη. Ο ένας λεπτός, ευαίσθητος, χαμηλότονος, αλλά οξύτατος (διαβάστε τα πολιτικά του σχόλια), ο άλλος πληθωρικός, δυναμικός, ακόμα και αμετροεπής κατά καιρούς. Και οι δύο σφράγισαν την ζωή μου. Ακούω και τους δύο, αλλά φυσικά προτιμώ έναν από αυτούς, γιατί όπως ο κόσμος διαιρείται σε γατόφιλους και σκυλόφιλους έτσι διαιρείται και σε Χατζηδακικούς και Θεοδωρακικούς. Σπάνια να βρεις άνθρωπο που μέσα του ισορροπούν οι προτιμήσεις και για τους δύο.
Ίσως λοιπόν να ήταν ενδιαφέρον να διερευνήσουμε τις μουσικές (αλλά και ανθρώπινες) κλίσεις μας. Θα αποκαλύψω (και θα υποστηρίξω) τις δικές μου στην διάρκεια της συζήτησής μας.
Υ. Γ. Η φωτογραφία που ξεκουράζει τα μάτια σας είναι από την ωραιότερη (για μένα) ελληνική παραλία: τους Εγκρεμνούς της Λευκάδας.
78 σχόλια:
Χάρτινο το φεγγαράκι αγάπη μου, αλλά Είμαστε δυό, είμαστε τρεις σύντροφοι ...
την ωραιότερη (για μένα) ελληνική παραλία: τους Εγκρεμνούς της Λευκάδας.
Φαλάσαρνα (στα Δυτικά Χανιά) έχουμε πάει?
Όσον αφορά στη βασική ερώτηση...
δεν ακούω ιδιαίτερα κανέναν από τους δύο, αλλά ο Θεοδωράκης πάντα μου έδινε την εντύπωση πως θα πεθάνει μαζί με την εποχή του (μαζί με τα μυαλά της εποχής του, για να είμαι ακριβής). Και συνεπώς η μουσική του Χατζιδάκι μου φάινεται πιο σημαντική.
Χατζηδάκι - τόσο για τη μουσική του όσο και για τη στάση ζωής του.
Μια σχετική συζήτηση με αφορμή τον Επιτάφιο σε εκδοχή Ξαρχάκου υπάρχει σε (ποστ του Πάνου).
Xατζιδακι,γιατι ηταν ενα βημα μπροστα απο την εποχη του.
Δαγκωτό Μίκη. Για την περηφάνια του. Για την τρέλλα του. Για την συνέπειά του. Για την πυγμή του.
Δαγκωτό Μάνο. Για την περηφάνια του. Για την τρέλλα του. Για την συνέπειά του. Για τον λυρισμό του.
Αλήθεια εσείς τσατιζόσασταν, όταν, παιδιά, σας ρωτούσαν, "ποιόν αγαπάς πιό πολύ, τον μπαμπά, ή την μαμά";
Μαύρος Γάτος
(Πονηρός) Σ:))))))
Διαμαντή, ο Χατζιδάκις και ο Θεοδωράκης έγραψαν μουσική - είναι δύο από τους κορυφαίους Ελληνες μουσικούς και όχι μόνο (στο χώρο που συζητάμε, ο τρίτος είναι ο Ξαρχάκος).
Είναι μέρη της σύγχρονης ιστορίας της Ελλάδας.
Ο Καζαντζίδης είναι τραγουδιστής, καμμία σχέση.
(εχμ...)
Κι εγώ μάλλον θα συμφωνούσα δύσκολα με τη διάκριση ‘επικός Θεοδωράκης’ και ‘λυρικός Χατζιδάκις’. Και οι δυο τους έχουν γράψει κομμάτια επικού και λυρικού χαρακτήρα. Η διαφορά μάλλον βρίσκεται αλλού. Θα μπορούσαμε πιστεύω με μεγαλύτερη ευκολία να μιλήσουμε για ‘κλασσικό’ Χατζιδάκι και ‘ρομαντικό’ Θεοδωράκη (όχι βέβαια με την ιστορική ή τη μουσικολογική σημασία των όρων), ή για ‘δυτικό’ Χατζιδάκι και ‘ανατολικό’ Θεοδωράκη (αν και τώρα ξεφτίσανε κι αυτές οι λέξεις).
Στα δικά μου μάτια ο Χατζιδάκις ανήκει στην αστική παράδοση της δυτικής μουσικής και έχει μεγαλύτερη σχέση με την pop μουσική απ’ ότι κάποιοι θέλουν να πιστεύουν. Από την άλλη, ο Θεοδωράκης προσπάθησε απεγνωσμένα (χωρίς επιτυχία νομίζω) να τοποθετήσει τον εαυτό του στην παράδοση της (αποκαλούμενης) ‘σοβαρής μουσικής’.
Είχα ένα δάσκαλο που έλεγε «Στους παπάδες, να ακούς τι λένε και να μη βλέπεις τι κάνουν. Στους καλλιτέχνες, να βλέπεις τι κάνουν και να μην ακούς τι λένε». Στην περίπτωση του Θεοδωράκη όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο ξεκάθαρα. Και τα λόγια του και η μουσική του χαρακτηρίζονται από το στομφώδες (και αρκετά πατερναλιστικό) ύφος του Σοσιαλιστικού Ρεαλισμού.
Ο ατομικισμός του Χατζιδάκι κι ο κολεκτιβισμός του Θεοδωράκη καθρεφτίζονται και στη μουσική τους. Γι’ αυτό, η διάκριση που θα πρότεινα εγώ είναι ‘ο Χατζιδάκις του περίπατου’ κι ‘ο Θεοδωράκης της πορείας’. Κι όπως είμαι αλλεργικός στις ‘σηκωμένες γροθιές’, η προτίμησή μου βρίσκεται στη μουσική του Χατζιδάκι.
Πριν χρόνια, σε μια συζήτηση στο Τρίτο Πρόγραμμα η κυρία που με φιλοξενούσε στην εκπομπή της, μου έκανε ακριβώς το ίδιο ερώτημα. Έμεινα εμβρόντητος γιατί το ερώτημα ήταν τελείως έξω από το context και η απάντηση μου προέκυψε τελείως αυθόρμητη:
''Ο Χατζιδάκις, είναι ο ο μεγαλύερος Έλληνας συνθέτης αλλά ο Θεοδωράκης είναι η Ελλάδα''.
Και, είναι θαρρώ πολύ άδικο να προσδιορίζει κάποιος τον Θεοδωράκη μόνο στο επικό και στο είμαστε δυο είμαστε τρεις. Ο συνθέτης, έχει θαυμάσιες λυρικές σελίδες....Όσο και να φανεί παρέξενο, θεωρώ τον Θεοδωράκη σχετικά άγνωστο στο μεγάλο κοινό.
Κάτι σαν τους Beatles που όλοι τους γνωρίζουν από το εξαίσιο Eleanor Rigby ή το Michelle, αλλά ελάχιστοι-ειδικά από τους πιο νέους από το Helter Skelter και το White album!
Αν και δεν περιλαμβάνεται στην ερώτηση σας, και τους δύο για την μελοποίηση κορυφαίων Ελλήνων ποιητών, Μάνο για τον λυρισμό και την αξεπέραστη αισθαντικότητά του, Μίκη για τα λαϊκά του και όχι για τα πομπώδη επικά-πολιτικά του! ;-)
...με όλα αυτά, απλά, απολαμβάνω ευφρόσυνα και τους δυο....
Το θέμα με αγγίζει ιδιαίτερα....Μεγάλωσα ακούγοντας και τους δύο συνθέτες.Παίζω στο πιάνο και τραγουδώ τραγούδια και απο τους δυο.
Στον χατζιδάκι πέρα απο την ονειρική μουσική του αγαπώ και το αναρχικό πνεύμα του( αξίξει να διαβάσει κανεις τα 2 βιβλία του που κυκλοφορουν )
Κατα τη γνώμη μου ο Θεοδωράκης αδικείται με το να θεωρείται μόνο επαναστατικος συνθέτης.Εχει γράψει απίθανα ερωτικά τραγουδια( όπως το << χάθηκα >> ,<< απο το παραθυρο σου>> , << ήσουνα παράπονο >> , << μενεξεδένια ήταν τα βουνα >> κ.α )
Αγαπώ και τους δύο όμως αν ήμουν αναγκασμένος να διαλέξω θα διάλεγα Χατζιδάκι.Εχει κάτι πέρα απο το γήινο,κάτι υπερβατικο.Αγγίζει μια βαθύτερη ουσία.Λέει ο Καζαντζάκης οτι είμαστε φτιαγμένοι απο πηλο και όνειρα.Ε, αυτα τα όνειρα αγγίζει!
Αγαπημένο τραγούδι:
XΑΤΔΙΔΑΚΙ:(προσπαθω αλλα η όποια προτίμηση θα αδικήσει κάποιο άλλο)
ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ:<< χάθηκα >> , << ομορφη πόλη >>
1 Παράπονο απο Xατζιδάκι:το ότι δεν ζει
1 παράπονο απο Θεοδωράκη:θα ήθελα λιγότερη δημοσιότητα και λιγότερο αυθορμητισμο ( όπως τότε που είπε για τους εβραίους ).Παρόλαυτα τον αγαπώ πολυ,πολύ
Κύριε Δήμου τολμω να μαντέψω,αν τα γραπτά σας ήταν νότες τότε η μουσική σας θα είχε κάτι και απο τους δύο συνθέτες αλλά κυρίως απο τον Μάνο
αν θυμηθείς τ'όνειρο μου, ψηφίζω Χατζιδάκι...
χωρίς να θέλω να μειώσω τον Μίκη - το εύρος, η λυρικότητα, η διαχρονικότητα, η καθολικότητα και η ποιότητα του έργου του Μάνου νομίζω είναι αξεπέραστες.
Μια πρώτη δόση από σχόλιο:
Σύμφωνοι - η διάκριση λυρικός - επικός, είναι σχηματική και άρα τεχνητή, όπως όλες οι παρόμοιες διακρίσεις.
Όμως κρύβει μέσα της αλήθειες. Έργα σαν το αριστουργημά του Μίκη, το Άξιον Εστί (που από την φύση του είναι επικό ποίημα με λυρικά ιντερμέδια) και το Canto General δεν έχει γράψει ο Μάνος. Ο Μίκης έχει ωραίες λυρικές στιγμές (μπαλλάντες).
Αλλά ακόμα και τα λυρικά του (για μένα το κορυφαίο του: "Κράτησα τη ζωή μου", σε στίχους Σεφέρη)έχουν επική πνοή.
Απέτυχε ο Μίκης σε αυτό που διακαώς επιθυμούσε - να αναγνωριστεί σαν συνθέτης "κλασικής μουσικής". Οι συμφωνίες και οι όπερές του προξενούν ατέλειωτα χασμουρητά.
Τώρα ο Μάνος: είναι ο νέος Σούμπερτ. Λεπτός, ευαίσθητος και πλήρης. Με χιούμορ (θυμηθείτε τους Όρνιθες) και έρωτα (Ο Μεγάλος Ερωτικός).
Ως ερωτικός συνθέτης ο Θεοδωράκης έμεινε στην Μαργαρίτα-Μαργαρώ...
Περιττό να πω ότι είμαι Χατζιδακικός - και γιατί, παρόλο το ταλέντο, με απωθεί και το προσωπικό στυλ του Μίκη.
κι οι δυό ονειρικοί..
η μουσική του μάνου θα μπορούσε να επενδύσει τα όνειρα που βλέπω στον ύπνο μου..
η μουσική του μίκη θα μπορούσε να επενδύσει τα όνειρα μου στον ξύπνιο μου..
διαλέγω τον μάνο γιατί με αγγίζει ακόμη κι όταν δεν το επιλέγω..
"Ως ερωτικός συνθέτης ο Θεοδωράκης έμεινε στην Μαργαρίτα-Μαργαρώ..."
Αδικείς πολύ τον Μίκη, Δον Γάτο. Τι να πρωτοθυμηθώ; το "Νύχτα μαγικιά"; Το "Παζάρι του Φονιά"; "Τ'όνειρο καπνός"; την Μαρίνα; το "Θα γίνεις δικιά μου;" Νομίζω ότι στέκονται απολύτω ς επάξια πλάι στα καλύτερα του Μάνου.
g.sarigiannidis: νομίζω ότι και οι καλλιτέχνες πρέπει να απολαμβάνουν το... ακαταλόγιστο των παπάδων. Το έργο να κρίνεται και να χρησιμοποιείται ανεξάρτητα από τον δημιουργό δηλαδή. Φυσικά θα ληφθεί υπ'όψιν το ποιόν του δημιουργού, και είναι σημαντικό να υπάρχει συνέπεια του δημιουργού και παράλληλη πορεία με το έργο του, αλλά αν το έργο καθ'αυτό έχει αξία, μπορεί και πρέπει να λειτουργήσει ανεξάρτητα από αυτόν. Οι Μίκης και Μάνος νομίζω πως υπήρξαν και οι δύο συνεπείς και τίμησαν το έργο τους ( ο Μίκης ως τώρα, δηλαδή, ο άνθρωπος).
Ενδιαφέρον...
Ο νέος Ροϊδης χασμουριέται όταν ακούει συμφωνίες του Μίκη. Θα είχε ενδιαφέρον να μάθουμε αν ο Μίκης χασμουριέται όταν διαβάζει τον νέο Ροϊδη.
Ο Μάνος Χατζιδάκις λέει (Ο Καθρέφτης και το Μαχαίρι) για ένα Ινδό πρίγκιπα που πέθανε η γυναίκα του και παρήγγειλε ένα εξαιρετικό και άνευ προηγουμένου μνημείο προς τιμήν της. Καθώς το θαύμαζε, κάτι του χτύπησε άσχημα στο μάτι. «Τι είναι εκείνο το κτίσμα δίπλα στο μνημείο;» ρώτησε. «Ο τάφος της αγαπημένης σας γυναίκας μεγαλειότατε», του απάντησαν. «Γκρεμίστε τον. Ενοχλεί το μνημείο.» Και εξηγεί ότι η Τέχνη, τελικά, ξεκινάει από κάτι προσωπικό αλλά το ξεπερνάει, χάνει την επαφή με τη γενεσιουργό αιτία, γίνεται καθολική. Το αντιδιαστέλλω με το θυμό του Σεφέρη που είπε στο Θεοδωράκη ότι θα καταντήσει να γράφει εμβατήρια. Ο Μίκης δεν έγραψε (μόνο) εμβατήρια, αλλά έχει μια ροπή προς αυτά (ή, προς το αντίθετο από αυτό που δείχνει η ιστορία του Ινδού).
Ίσως καλύτερα το είχε πει ο ίδιος ο Χατζιδάκις: Εγώ έχω ένα μικρό αλλά εκλεκτό κοινό. Οι 3.000 μπορεί αν γίνουν 3.500. Ο Μίκης θέλησε το λαό από παλιά, τα γήπεδα. Και όταν ο λαός τον αφήνει, νιώθει προδομένος και δυστυχής.
Νομίζω ότι τελικά αυτό γίνεται αντιληπτό και η μουσική του Μάνου ζει σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου. Ο λυρισμός νικάει το έπος – να ήταν έτσι και στη ζωή!
Με αυτά που λέω δεν μειώνω το Θεοδωράκη σαν συνθέτη – τον συγκρίνω με το Χατζιδάκι και αναγκαστικά, κάποιος θα είναι δεύτερος. Όταν πέθανε ο Χατζιδάκις, ένιωσα ότι η Ελλάδα έγινε φτωχότερη. Σε προσωπικό και όχι καλλιτεχνικό επίπεδο, πιστεύω πως και οι δύο είχαν τις μονομέρειές τους. (Του Χατζιδάκι δεν του πήρα συνέντευξη, μια φορά μιλήσαμε τηλεφωνικώς, με αποπήρε – και μάλλον είχε κάποιο δίκιο – και μετά άλλαξε αριθμό. Κάποιες φορές έχω και την εντύπωση πως ήμουν η σταγόνα γι’ αυτό.)
Αλλά... στη δημόσια εικόνα; Να διαβάζεις άρθρο του Μάνου, καυστικότατος και με ειρωνεία που έκοβε σαν μαχαίρι... Για να είμαι ειλικρινής, σε αρκετά θέματα μου θυμίζει το Νίκο Δήμου (υστεροφημία, ελληνικότητα, ευγένεια, μελέτη, απολαύσεις).
Αντιδιαστέλλω την αντιεξουαστική και ρομαντική στάση του Χατζιδάκι με τον τίτλο του Θεοδωράκη όταν από Υπουργός άνευ Χαρτοφυλακίου έγινε ‘Υπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ, Αρμόδιος για Θέματα Σημασίας που Απαιτούν Διεθνείς Επαφές’. Έλεος! Για μεταφράστε το (εγώ έπρεπε να το κάνω και ακουγότανε σαν να κάνω πλάκα.) Matters of Importance; Δηλαδή υπάρχει υπουργός που ασχολείται με άνευ σημασίας θέματα;
ΥΓ. Αν δεν έχετε ακούσει, ακούστε το: Η Προσευχή του Ακροβάτη. Από τους Αντικατοπτρισμούς.
Είμαι γεννημένος το '74 και όταν τους φέρνω στο μυαλό μου, τον Χατζιδάκη τον φέρνω ως μουσικό και το Θεοδωδάκη ως πολιτικό (και μάλιστα με αρκετά "περίεργες" απόψεις και ιδέες).
Συνεπώς ψηφίζω Χατζιδάκη.
Ο Χατζηδάκις είναι μια διασταύρωση Mahler με Satie. Το διάλεξε και είχε τη σοφία να μην θελήσει να συναγωνιστεί τον πρώτο, ενώ λόγω ιδιοσυγκρασίας ήταν πολύ πιο πλατύς από τον δεύτερο.
Ο Θεοδωράκης προσπάθησε να είναι ο δεύτερος Shostakovich. Είχε όμως την ατυχία να μην υποφέρει όσο ο πρώτος. Διάλεξε λάθος εποχή και λάθος χώρα.
Μαύρος Γάτος: «Το έργο να κρίνεται και να χρησιμοποιείται ανεξάρτητα από τον δημιουργό δηλαδή.»
Δε θα διαφωνήσω μαζί σας. Στην περίπτωση όμως που το έργο αποτελεί προέκταση της δράσης του συνθέτη, ή η δράση του συνθέτη προέκταση του έργου του (όπως στην περίπτωση του Θεοδωράκη), τότε είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις τα δύο και είσαι αναγκασμένος να αποδεχτείς τη σχέση τους. Η περίπτωση της στρατευμένης τέχνης σε αναγκάζει να την κρίνεις με τα κριτήρια που αυτή η ίδια ορίζει και που είναι πολιτικά και όχι καλλιτεχνικά.
Πάρε για παράδειγμα την περίπτωση του Σαββόπουλου. Η μουσική του μπορεί να έχει και πολιτικές προεκτάσεις. Δε θα μπορούσε όμως να χαρακτηριστεί στρατευμένη και θα την αδικούσαμε αν την κρίναμε ως τέτοια. Με το Θεοδωράκη όμως είναι σίγουρα αλλιώς τα πράγματα.
Disclaimer: Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι ο Θεοδωράκης δεν έχει γράψει και τραγούδια που κι εγώ απολαμβάνω.
raffinata said...
@takis alevantis έχετε τον "εθνικό μου ύμνο" σε κάποια σελίδα σας ή κάνω λάθος;
Να το βγάλω ;
- Μάνος ή Μίκης;
- Μάνος!
- Beatles ή Rolling Stones;
- Beatles!
- Γιατί;
- Για τα λιγότερα ατοπήματα!
g.sarig: δεν διαφωνούμε...
mary, πολύ πρωτότυπο και πολύ ενδιαφέρον το σχόλιό σου.
Όσο για τον Μίκη σαν κλασικό συνθέτη, δεν μποορώ να εκφέρω γνώμη γιατί δεν γνωρίζω αυτήν την πλευρά του έργου του. Και δεν μπορώ να καταλάβω και γιατί έριξε τόσο βάρος εκεί. Έμαθα σήμερα από τον ident ότι είχε σαν πρότυπο τον Shostakovich, αν αυτό ισχύει, είναι μια καλή εξήγηση.
Yannis h, περίεργο, αυτό περί διαχρονικότητας το ένιωσα κι εγώ, αλλα εντελώς αντίστροφα: παρακολουθώντας τους Όρνιθες στο Βεάκειο (με το θέατρο Τέχνης), ένιωσα στιγμιαία πως είναι η μουσική του Μάνου που δεν θα επιζήσει μέσα στον χρόνο... Αυτή η αίσθηση αφορούσε ακριβώς τον λυρισμό, που κάποιες στιγμές γίνεται υπερβολικός. Δεν απολαμβάνω καθόλου να είμαι ασεβής και λατρεύω τον Μάνο, αλλά έτσι νιώθω κάποιες στιγμές. Όπως αντίστοιχα και με τον Μίκη φυσικά, το στρατευμένο του έργο είναι συχνά από αντιπαθητικό έως γκροτέσκο.
Το πιο αγαπημενο μου εργο στην ελληνικη δισκογραφια ειναι μεγαλοs ερωτικοs.Απιστευτα λυρικο εργο.Γενικα νομιζω οτι ο μανοs ηταν πιο σημαντικοs καλιτεχνηs.
Μαύρο Γάτο, πραγματικά παράξενο: ειδικά για τις Όρνιθες, μου δίνει την εντύπωση ενός έργου 'που έρχεται από μακριά' (για τη διαχρονικότητα).
Μια λέξη που χαρακτηρίζει, κατά τη γνώμη μου, πολύ τη μουσική του Μάνου είναι 'κομψότητα'. (Διαφέρει από τον απλό λυρισμό, που μπορεί να είναι μελό.) Του Μίκη, από την άλλη... δεν ξέρω. Έχει γράψει πιο διαφορετικά έργα, ή είναι πιο ... ψάνω να βρω λέξη και δεν τη βρίσκω. Μάλλον, ο Μίκης πιο Μίκης δεν γίνεται.
A. F.Marx, είστε ευγενέστατος. Ερχόσαστε στο σπίτι μου για να με ειρωνευθείτε!
Πάντως το "Νέος Ροΐδης" είναι δική σας διατύπωση. Ουδέποτε το ισχυρίστηκα εγώ για τον εαυτό μου. Ο Γ. Π. Σαββίδης είχε κάποτε κάνει έναν τέτοιο παραλληλισμό.
Αυτά γιατί καμιά φορά και η αναίδεια δημιουργεί εντυπώσεις.
Τώρα, για τις σοβαρές συνθέσεις του Μίκη. Εγώ άκουσα αρκετές με καλή διάθεση και υπομονή. Υπάρχει κανείς που τις άκουσε και του άρεσαν;
Μου θυμίσατε τραγούδια που είχα ξεχάσει - παίρνω πίσω τον χαρακτηρισμό μου για τον ερωτικό Μίκη (επιμένω όμως ότι ο Μάνος είναι πιο ερωτικός). Για το χιούμορ δεν συζητάμε.
Όταν αναφέρθηκα στο στιλ των δύο δεν εννοούσα την ιδιωτική τους ζωή (αυτή δεν με αφορά) όσο την δημόσια εμφάνιση ως καλλιτέχνη. Αυτή, τελικά, είναι μέρος του έργου.
Μάνος (χωρίς να σημαίνει όχι Μίκη, δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει ή να υποτιμήσει το "Άξιον Εστί"),
για τον λυρισμό και την ποίηση, για τον ρομαντισμό και την αισθαντικότητα, για την μυρωδιά Ελλάδας (αυτής που θα θέλαμε να είναι)...
Αυτά για την μουσική ... Για την στάση ζωής και το πως αυτή πέρασε σε εμάς ... Μάνο :-)
harry & Γεωργία: Ο Μάνος είχε δηλώσει από την αρχή την ομοφυλοφιλία του. Τον καιρό της μεταπολίτευσης, μεσουρανούσε ο Θεοδωράκης με τις συναυλίες στα γήπεδα και ο Μαρίνος με το "Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών" Ε, και ο Μάνος ήταν επίσης μεγάλο όνομα. Του αποδίδεται λοιπόν η φράση "σήμερα για να πετύχεις στην Ελλάδα πρέπει να είσαι ή κομμουνιστής ή πούστης. Εγώ πάντως κομουνιστής δεν είμαι." Άσε που είχε μια ιδιαίτερη και σοφή σχέση με την ομοφυλοφιλία, την έβγαζε από τα κλισέ και πολλές φορές δήλωνε για τον εαυτό του πως διαθέτει 'ανδρικές' αρετές. Δήλωνε δηλ. άλλο ομοφυλόφιλος, άλλο η καρικατούρα του γυναικωτού.
Δεν είναι αληθές ότι ο Μάνος δεν ομολόγησε δημόσια την ομοφυλοφιλία του. Παρόλες τις αντίξοες τότε συνθήκες το έκανε - και με πολύ θάρρος πριν δεκαετίες.
Και μην ξεχνάμε μία άλλη τεράστια προσφορά του: το δικό του Τρίτο Πρόγραμμα. Τολμηρό, ελεύθερο και ποιοτικό όσο δεν παίρνει. Και μόνο η δημιουργία της Λιλιππούπολης και μιάς νέας γενιάς ταλαντούχων συνθετών, θα αρκούσε.
yannis h, ;όσον αφορά τους Όρνιθες, εννοούσα "γλυκερό λυρισμό" και όχι "υπερβολικό λυρισμό", όπως έγραψα. Και φυσικά αυ΄το δεν αφορά το "Ω καλή μου ξανθιά" ή τους Κύκνους. Ούτε φυσικά και τονμεγάλο Ερωτικό, που είναι ένα αριστούργημα απ'άκρη σε άκρη. Όπως όμως είναι και τα "Θαλασσινά Φεγγάρια" του Μίκη...
Nikos Dimou said...
A. F.Marx, είστε ευγενέστατος. Ερχόσαστε στο σπίτι μου για να με ειρωνευθείτε!
----------------------------
Εδώ εσείς ειρωνευτήκατε τον Μίκη...
Θα μου πείτε, δεν πήγατε στο σπίτι του για να τον ειρωνευτείτε....
Ε, ούτε εγώ... Περαστικός από το blog σας ήμουν και είπα να πω 2 κουβέντες... Αλλά φαίνεται τα αυτάκια σας είναι εξασκημένα να πιάνουν τις συχνότητες των καλών σχολίων μόνο...
(Aν σας πω ότι σας συμπαθώ ίσως λίγο περισσότερο από τους κόλακες, θα το πιστέψετε;)
Ποιος συνθέτης, ποιος μαέστρος μαθήτευσε δίπλα στον Μίκη; Ποιανού το έργο ανέβασε η πρόβαλε; Οι ορχήστρες που οργάνωσε ήταν μόνο για να παίζουν αυτόν - ενώ η "Ορχήστρα των Χρωμάτων" ανέβασε ένα σωρό έργα νέων ελλήνων συνθετών!
Που ειρωνεύτηκα τον Μίκη; Επειδή είπα πως η κλασική μουσική του είναι βαρετή;
Μάλλον δεν καταλαβαίνετε τι είναι ειρωνία.
a.f.marx.Eσειs κολακευται τον Mικη τωρα;
Αλέξανδρε... Ξέρεις, σκεφτόμουν πάνω σε ένα ανέκδοτο: Λέει ο Σίφης στο Μανωλιό, ‘μου το βάζεις λίγο;’ Ο Μανωλιός το κάνει και ο Σίφης αρχίζει τα βογγητά. ‘Πονάς ωρέ Σίφη; ρωτάει ο Μανωλιός. ‘Πονάνε ωρέ τα παλικάρια;’ απαντάει ο Σίφης.
Βλέπεις τι βαθιά πάει η σκέψη ότι ο ομοφυλόφιλος δεν μπορεί να είναι παλικάρι; Ένα ανέκδοτο στέκει από μόνο του, δεν χρειάζεται εξήγηση. Θα σου έλεγα να διαβάσεις τον ηρωισμό του Σωκράτη στο Συμπόσιο και το τι λέει γι’ αυτόν ερωτικά ο Αλκιβιάδης. Για μένα, ‘καλοί’ και ‘κακοί’ ομοφυλόφιλοι είναι (από την άποψη που το ανέφερα) ό,τι και οι ‘καλοί’ και ‘κακοί’ ετερόφυλοι. Δηλ., ένας ετερόφυλος που θεωρεί ανδρισμό τη ροχάλα, το ‘ξέρεις ποιος είμαι εγώ’ και ‘μωρή άντε κατούρα όρθια’, είναι κακός αισθητικά. Από την άποψη της κουλτούρας που αποπνέει. Δεν έκανα ομοφυλόφιλος, αλλά τέτοια αρχοντιά στον τρόπο που εκφράστηκε ο Χατζιδάκις για την ομοφυλοφιλία, δεν βρίσκεται εύκολα. Και, φυσικά ποτέ δεν είπα ότι καλοί ομοφυλόφιλοι είναι όσοι αισθάνονται άντρες. Είπα ότι ακύρωσε την καρικατούρα του γυναικωτού. Είπε ότι ο Σίφης μπορεί κάλλιστα να είχε δίκιο όταν απάντησε ‘πονάν ωρέ τα παλικάρια;’
δεν έχω γνωρίσει κοπέλα που να αρέσκεται σε αυτούς τους δύο. κι αν υπάρχει μια τέτοια θα είναι πολύ χάλια άραγε και θα έχει σύνδρομα πλέγματα radii και θα έχει σκοπό να με καταστρέψει να περάσω τα χρόνια μου με ταξίδια με αμπελοφιλοσοφίες ψυχασθενέστατες και με φρίκη εξαιρετική και με φυτική τηλεθέαση. και δεν είναι σωστό. αν θέλω να αγαπάω το σκύλο μου, πρέπει να κάνω παιδιά.
γεια σου elina μου. σε αγαπώ. και συμφωνώ με τα γραμμένα σου όλα. σε διαβάζω τακτικά. ξεφυσώ τον καπνό δίπλα στις στήλες σου και ψιθυρίζω σχόλια τρίτου τύπου και λέω: μείνε μαζί μου έγκυος...
takis alevantis said...
Να το βγάλω ;
raffinata says:
ΟΧΙ, εκτός αν δεν σας αρέσει πιά... εξάλλου δεν έγινε ακόμα εθνικός ύμνος :)
elina μου: δες τι λένε. να το βγάλουν και τέτοια. δεν θα το βγάλω ποτέ. έτσι μου αρέσει περισσότερο και είναι ωραία...
Εγώ προτιμώ Vangelis
Πριν από μερικές εβδομάδες έβλεπα μια συνέντευξη του Διονύση Σαββόπουλου στην εκπομπή του Λευτέρη Παπαδόπουλου στην ΕΤ1.
Όταν ο Παπαδόπουλος ρώτησε τον Νιόνιο το ίδιο ερώτημα εκείνος απάντησε με το χαρακτηριστικό του ύφος:
«...Είναι σαν να με ρωτάς σε ποιόν πιστεύω περισσότερο. Στον Άγιο Νικόλαο ή στον Άγιο Γεώργιο. Δεν μπορείς να πεις που πιστεύεις περισσότερο. Και στους δύο το ίδιο Αλλά το θαύμα εγώ το είδα από τον Άγιο Νικόλαο... (τον Μάνο)...»
Κατά την γνώμη μου η διαφορά μεταξύ των δύο δεν έγκειται σε καθαρά "μουσικά" κριτήρια. "Απλώς" οι δυό τους αποτέλεσαν τους δημοφιλέστερους μουσικούς της ελλάδας (με μικρό λόγω μεγέθους), εξ'ου και η συγκριση ή καθ'άλλον τρόπο "αντιπαράθεση". Σίγουρα χαρακτηριστικό του ενός είναι η μελωδικότητα και η εικονοπλασία του άλλου ο καλπάζων ρυθμός και η σταράτη ποιητικότητα... ανεπαίσθητα μου ήρθε στο μυαλό οτι παράλληλα "αντιπαρατίθενται" και δύο ποιητές, Γκάτσος και Ρίτσος (τους οποίους δεν μπορώ να τους διακρίνω με κανένα κριτήριο αλλά χωρίς κανένα λόγο η "Αμοργός" είναι από τα αγαπημένα μου λογοτεχνήματα)...
Θεοδωράκης και Χατζιδάκις όμως δεν έκαναν καμία υπέρβαση στον ήχο... Θα συμφωνήσω με ident περί Shostakovich, ο οποίος υπήρξε πρότυπο όχι μόνο του Θεοδωράκη ή τους "στρατευμένους καλλιτέχνες", αλλά με την 7η του έθεσε ένα σημείο αναφοράς στην ιστορία της μουσικής. Επίσης ενδιαφέρουσα "αντιπαράθεση" κάνει ο Adorno στην "φιλοσοφία της μοντέρνας μουσικής" μεταξύ Stravinsky και Schoenberg. Οι άνθρωποι αυτοί ανόρθωσαν την τέχνη του ήχου σε άλλο επίπεδο. Δεν θα μιλήσω για Cage, Stockhausen και Ξενάκη γιατί η ατονική μουσική είναι για εσάς (ΝΔ) βαρετή (βλ. "λίστες").
spiros. : μην πέφτεις στο ατόπον και μην ξεχνάς τη μεγάλη ομοιοπολική συνεισφορά του ίδιου του Λευτέρη Παπαδόπουλου και στη θεματική ανανέωση της ποίησης αλλά και την άγνωστη στο πλατύ κοινό συνθετική του ιδιομορφία. ένα έργο που επηρεάζει (ακόμα και στην μηδενική κοινωνία του με τις σύγχρονες μουσικολογικές τύψεις για τον ουρανό).
εγώ σήμερα άκουσα τα "καμπανάκια" του μπάτσου
Σήμερα τι θα πουλήσω… Λέω να πουλήσω το κορμί μου…
Το είπα και το έκανα. Μεσημέρι Τετάρτης! Ο Τάκης. Πολύ λαϊκό όνομα. Πουλημένο τομάρι. Μπάτσος στο επάγγελμα. Μπάτσος και στη ψυχή. Ζητάς με σταμάτησε για να με γράψει. Έκανα λέει παράνομη αναστροφή. Το ξέρω ότι είμαι παράνομη.
Τσαμπουκάς. Τα στοιχεία σου γρήγορα μου φωνάζει.
Γαμώτο δε θέλω να φάω κλήση.
Είμαι γυναίκα και κάτι πρέπει να κάνω. Μου δίνει την κλήση , την παίρνω , γράφω το κινητό μου επάνω στη κλήση 6937******* και του την επιστρέφω.
Ο μπάτσος ο τσαμπουκάς μένει κάγκελο.
Κάτι τραύλισε ότι δεν καταλαβαίνει αλλά ήδη του είχα χουφτώσει τα αρχίδια.
Αμήχανος έσκισε την κλήση και απλά λέει φύγε.
Ούτε το τηλ. μου δεν κράτησε ο ηλίθιος.
Τι θεά του σεξ είμαι αν δε μπορώ να «σβήσω» με τα χέρια μου μια κλήση.
Αγαπητέ ΝΔ,
αναγκάζομαι να παραβιάσω την σιωπηλή συμφωνία μας να επικοινωνήσουμε ξανά το.. 2014. Με τον ίδιο τρόπο που 'παραβίασες' κι εσύ την πικρή υπόσχεσή σου να απέχεις. Η σχέση συγγραφέα-κοινού είναι ρευστή και όπως έχει αποδειχθεί πολλές φορές, η ευρεία αναγνώριση δεν είναι απαραίτητα το αποτέλεσμα ουσιαστικού περιεχομένου. Χαίρομαι πραγματικά γι'αυτή την υπέρβαση!
Όσο για τους Εγκρεμνούς, είναι πράγματι μία από τις ωραιότερες παραλίες της Ελλάδας, όπως και η Λευκάδα ένα από τα ωραιότερα νησιά. Λίγο πιο κάτω βρίσκεται και το Κάθισμα, επίσης υπέροχη παραλία με την εκπληκτική πινακίδα που γράφει 'Kathisma Blach'...
Λες ότι συζητάμε σοβαρά Αλέξανδρε. Ε, όχι και τόσο σοβαρά - δεν διαβάζεις την Θεά του Σεξ; Αλήθεια το Ημερολόγιο του Καύσωνα το βρήκες ελαφρό;
Ένα πράγμα μου έχει κάνει εντύπωση: Κάτι συμβαίνει με τους μεγάλους συνθέτες μας όταν περάσουν μία ηλικία - κάτι συμβαίνει και λιγοστεύει η έμπνευσή τους. Ας πάρουμε τους τρεις σημαντικότερους (για μένα) Χατζηδάκι, Θεοδωράκη και Σαββόπουλο. Τα καλύτερα έργα τους τα έκαναν στις πρώτες δεκαετίες της ζωής του. Ορόσημο τα σαράντα πέντε τους χρόνια. Δεν νομίζω ότι ο Θεοδωράκης ξεπέρασε ποτέ το Άξιον Εστι, και τις μελοποιήσεις του Σεφέρη ιδιαίτερα τα Επιφάνεια. Το τελευταίο έργο του που με δόνησε ήταν οι Μπαλλάντες. Ο Μάνος Χατζιδάκις ήταν ακόμα πιο πρώϊμος. Η σουίτα για μια μικρή λευκή αχιβάδα και οι έξη λαϊκές ζωγραφιές ήταν ήδη αριστουργήματα. Κι εκεί πάλι ο Μεγάλος Ερωτικός στάθηκε αξεπεραστο όριο - αν και υπάρχουν αρκετά ψήγματα χρυσού στις μετέπειτα συνθέσεις. Όσο για τον ποιητή και συνθέτη Σαββόπουλο (τονίζω το ποιητής γιατί είναι διαφορετική περίπτωση από τους άλλους δύο) τίποτα μετά τα Τραπεζάκια Εξω δεν με συγκλόνισε - όπως με είχαν συγκλονίσει το Ζειμπέκικο, η Δημοσθένους Λέξις και τα πρώτα του τραγούδια.
θεά του σεξ:
αν θες να μου πεις σ' αγαπώ, προχώρει. αυτές οι ναζιστικές τραμπουκαρίες του αυνανισμού και της καγκελόπορτας, ναι μεν με συγκινούν σαν ποιητής σαββόπουλος ή άμα χαρδαβέλλας διαβάζει εγγονόπουλο, όμως το περιβραχιόνιο σού πίπτει βαρύ και γίνεται λαίμαργος ο αναδασμός της ρώγας εν πυρί και κρυφομπατάρεις επιμανδαλωμένα στις ταβανοπρόκες. που οδεύει αυτό το χαλί, που ναυμαχύνεται ο αντιεξουσιαστικός έρως του τελευταίου λευχαιμικού οιστρογόνου. το έχεις κάνει σε C-130 μπέιμπυ;
akis82: μην ξεχνάς τον καραθεοδωρή που δημοσίευσε τη μερική σχετικότητα στα 36 του χρόνια. αντίστοιχο παράπτωμα μουσικού (έλληνος τουλάχιστον) δεν γνωρίζω. όμως ας μην γίνουν οι χύτρες ηλεκτρομαγνητικές στο κενό πεντάγραμμο...
-
το ημερολόγιο του καύσωνα το έσωσα και το εκτύπωσα και το έμαθα αναφανδόν. όπως και το βιβλίο με τους γάτους. τον έλληνα βούδα έχω αγοράσει και διαβάσει, το τρίπτυχο (αγάπη βαρδινογιάννη, ελευθερία παπαδοπούλου, επικοινωνία 090), τη χαμένη τάξη. τώρα είπα στην τέτοια να πάρει τους δρόμους.
Και Μίκης και Μάνος. Και ...κράτησα τη ζωή μου περπατώντας ανάμεσα σε κίτρινα δέντρα, αλλά και κοιμήσου Περσεφόνη στην αγκαλιά της γης.
Δυο σπουδαία δέντρα του ίδιου κήπου, της Ελλάδας. Προς τι η σύγκριση; Κουβέντα μόνο να γίνεται. Η απόπειρα σύγκρισης είναι απείρως μικρότερη και από τους δυο δημιουργούς. Μόνος ή Μάνος; Αυτό μου θυμίζει, αλλά εγώ Δεν Ξεχνώ καμία στιγμή που μου χάρισαν αμφότεροι. Και κάτι άλλο. Αν μιλάτε για τη λόγια Ελληνική Μουσική, τότε δεν παίζουν ούτε ο ένας ούτε ο άλλος. Στη γωνία υπάρχει ο Σκαλκώτας, ο Σισιλιάνος, ο Δραγατάκης. Πολλοί και σημαντικοί, σαν μουσικοί, πολύ σημαντικότεροι και από τους δυο.
Είναι ακόμα, σα να συγκρίνεις δυο θεσπέσιες Κυρίες με τις οποίες έχεις γαμηθεί και έχεις ξεπεράσει τα όριά σου. Το ξέρεις μόνο Εσύ και ίσως η Κυρία με την οποία γαμήθηκες καλύτερα, επειδή της το ψιθύρισες στο αυτάκι της εκείνη την ώρα. Αλλά , αν είσαι Κύριος, δεν θα το συζητήσεις ποτέ Δημόσια. Αλλά για το γαμήσι (η τελειότερη των όλων αρμονία και φούγκα και αντίστιξη) στον δικό μου χώρο.
Hardrain, δεν κάνουμε σύγκριση! Προτιμήσεις και ψυχικές συγγένειες καταθέτουμε.
Και μην ξεχνάτε: ο οικοδεσπότης ευθύνεται μόνο για όσα υπογράφει (και κυρίως για τα αρχικά Post).
"No writer long remains incognito" E.B. White
Λίγο άσχετο με το θέμα, αλλά μου ήρθε διαβάζοντας τα σχόλια κάποιων που αλλάζουν ψευδώνυμα και νομίζουν ότι μας μπερδεύουν.
Χωρίς δεύτερη σκεψη,Χατζιδάκις...Με μια ιδιαιτέρη αδυναμία στα "ελαφρά" τραγούδια που έγραψε τις δεκαετίες του '50 και του '60...Πιστεύω πως έφτασε στο απόγειο της τέχνης του με τον ΜΕΓΑΛΟ ΕΡΩΤΙΚΟ.Από εκεί και πέρα, μάλλον θα συμφωνήσω με τον Διονύση Σαββόπουλο,που σε μια παλαιότερη συνέντευξη του,είχε δηλώσει πως ο Χατζιδάκις μετα τον ΕΡΩΤΙΚΟ, έγινε..."βαρύς και ασήκωτος"(ή κάπως έτσι).Πόλλοι θα διαφωνήσουν άλλα προτιμώ την υπέροχα μελωδική ΘΑΛΑΣΣΑ ΠΛΑΤΙΑ παρά τα σοβαροφανή και βαρετά ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΑΜΑΡΤΙΑΣ.Για τον Θεοδωρακή,δυστυχώς ελάχιστα κομματιά του έχουν κατορθώσει να με αγγίξουν..Πάντα θεωρούσα πως εκμεταλλεύτηκε κάποιες καταστάσεις τη δεκαετία του '60.Ίσως και να τον αδικώ...Αν ακολουθήσω τη συμβατική διάκριση μεταξύ επικών και λυρικών, από "επικούς" θεωρώ τον θάνο Μικρούτσικο πιο σημαντικό απο τον Θεοδωράκη.
Υ.Γ. Πράγματι,κύριε Δήμου, οι Εγκρεμνοί είναι η ωραιότερη παραλία της Ελλάδας!Πανέμορφο Ιόνιο...
Για μένα Μάνος. Χωρίς να σημαίνει πως θεωρώ το Θεοδωράκη λιγότερο σημαντικό. Υπάρχουν τραγούδια του που με κάνουν να δακρύζω. Παρά το γεγονός ότι μου προκαλεί ένα είδος εκνευρισμού ο ίδιος (για να εκφραστώ ήπια), σαν άνθρωπος και σαν παρουσία. Αλλά τα έργα τέχνης που μου αρέσουν τα "οικειοποιούμαι", τα κάνω δικά μου και ξεχνώ τον καλλιτέχνη που τα δημιούργησε όταν τον απορρίψω σε κάποιες πλευρές του.
Με το Χατζιδάκη δεν χρειάστηκε ποτέ να κάνω κάτι τέτοιο. Τον εκτιμώ και μου αρέσει σαν ον και σαν καλλιτέχνης. Και η αίσθηση της μουσικής του μου είναι σχεδόν απτή, σχεδόν σωματική. Είναι κλασσικός δικαιωματικά. Τον θεωρώ επίσης πιο προσωπικό, πιο βαθύ, κατά συνέπεια ίσως και πιο ειλικρινή.
Mάνος 4ever Μοναδικός,αξεπέραστος,προοδευτικός, μελωδικός, μοναχικός "εγραψε & στο τρίτο" Ο Νίνο Ρότα της ελλάδας. Μουσικός γίγαντας
κάποιος να μετρήσει ψήφους, να δούμε ποιός προηγείται
(συγνώμη, αλλά ... από την ημΗΜΑΘΙΑ έρχομαι και στην κορφή, άστο να πάει)
ποιός κερδάει τελικά;
@newlens ένα απλό λατινικό ερωτηματικό είναι, γκρίζο σε μαύρο φόντο, που το έφτιαξα με τα χεράκια μου... κάτι συμβολίζει αλλά δεν είναι της παρούσης και του θέματος :)
επί του θέματος: πάλι λευκό έριξα;
Αλέξανδρε: και για να σκιστείς μέσα σου, πάλι συμφέρον πρέπει να έχεις. εσύ όμως που είσαι Εβραίος ζεις με το φάντασμα του ελληνισμού και το ΜΙΤ σε χρηματοδοτάει για να επιφέρεις την άλωση της Ηγουμένης Ευγενίας και το ολοκαύλωμα της ιερής μονής του Ραφαήλ και του Κωνσταντίνου και της μικρής Ελένης της χορεύτριας. και δεν πρέπει όμως. όλα τα έργα είναι κατάλληλα και για πέταμα. αυτά που είναι γραμμένα σε χαρτί, μποράμε να τα καίμε και να προκαλούμε φωτιές στα ελληνικά δάση. άρα θα γίνεις αντισυνταγματικός άμα δοκιμάσεις ένα φλογάτο πατωγό τη μέρα της Μεγάλης Παρασκευής. εβραίος μπορείς να είσαι, δεν μας κάνει κόπο. σιωνιστής να μην είσαι. ούτε να γίνεις. γιατί θα φανατίζεσαι για τον θεοδωράκη μίκη και θα γίνεις φωνασκών και υπέρβαρος και θα σε στείλει ο σμήναρχος Μπέζος να ψάλλεις τίποτα εθνικό ύμνο πάνω στον τάφο του βλάσση μπονάτσου. και θα σε μουτζώνουν οι άνθρωποι και θα σου καίνε τα μαλλιά και θα φτύνουν στον κόρφο σου και θα κρυώσει το δορυφορικό σου πιάτο.
Μετά από 111 comments έχουμε καταφανή υπεροχή του Μάνου. Για όσους όπως η Raffinata μετράνε κουκιά.
Όμως αυτή είναι λάθος προσέγγιση. Δεν ρώτησα ποιος είναι ο καλύτερος (δεν υπάρχει άλλωστε τρόπος σύγκρισης) αλλά ποιος σας πάει καλύτερα, ποιος σας ταιριάζει και γιατί.
Τελικά το νόημα της συζήτησης βγαίνει από τις αναλύσεις και τις τοποθετήσεις του καθενός. Εγώ τουλάχιστον βρήκα πολύ ενδιαφέροντα σημεία που μου φώτιζαν την σχέση του κάθε ακροατή με τον ένα ή τον άλλο δημιουργό.
Η κριτική του Πάνου στο δικό του blog είναι σκληρή, αλλά έχει πολλά σωστά σημεία. Μου επιρρίπτει προχειρότητα και επιπολαιότητα. Αυτά όμως συμβαίνουν σχεδόν αναγκαστικά όταν προσπαθείς να χειριστείς ένα τόσο μεγάλο θέμα σε λακωνικές τοποθετήσεις.
Εγώ κέρδισα από αυτόν το διάλογο. Ελπίζω να νιώθετε το ίδιο κι εσείς.
@harry:
Η κάλπη πρέπει να λάβει υπόψη της το μπλογκ, αλλά και την παρεξήγηση (λυρικός/επικός).
Αναμενόμενο το αποτέλεσμα, νομίζω.
Μετά λύπης μου ψηφίζω Θεοδωράκη. Μ'αρέσει να διαβάζω τα κείμενα του Χατζιδάκη, ήταν κοφτερό μυαλό και μεγάλη προσωπικότητα και δεν μας βομβάρδιζε με ηλιθιότητες όλη την ώρα σαν τον Μίκη. Νομίζω όμως ότι είναι υπερεκτιμημένος σαν συνθέτης. Φυσικά έχει γράψει πολύ ωραία ελαφρά τραγούδια. Αν ο Θεοδωράκης πάσχιζε να αναγνωρισθεί σαν συνθέτης συμφωνικής μουσικής ο Χατζιδάκης πάσχιζε να μην αναγνωρισθεί σαν ο κορυφαίος της 'ελαφράς' μουσικής αν και ήταν ακριβώς αυτό (χωρίς κάτι τέτοιο να είναι υποτιμητικό). Ο Θεοδωράκης σαν συνθέτης με αγγίζει περισσότερο. Επίσης είναι πιο καθολικός, πιο ευρύς. Σαν πολιτικός τώρα είναι για γιαούρτια αλλά αυτό είναι άλλο θέμα.
Η ωραιότερη ελληνική παραλία είναι το Ναυάγιο ή οποιαδήποτε άλλη παραλία της Ζάκυνθος.
Αγαπώ τις μουσικές και των δυο. Η στάση ζωής του Χατζιδάκι με εκφράζει απόλυτα. Ο Ζαμπέτας ψηφίζει Χατζιδάκι αναφανδόν και στο βιβλίο των εκδόσεων "Ντέφι", με τον Βίο και την Πολιτεία του, χαρακτηρίζει τον Θεοδωράκη "πρόστυχο".
Το κρίσιμο ερώτημα είναι άλλο : σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα;
Καλημέρα σας.
ο σοσιαλισμός είναι βαρβαρότητα αλλά αυτό ανήκει στο προηγούμενο θέμα, όχι εδώ.
@tasso_papadaki
Και εγώ μια από τα ίδια, δεν είχα επαφή με την ελληνική μουσική. Το ερώτημα για εμένα είναι Mustaine ή Hetfield; :-)
Έχετε δίκιο Κύριε Δήμου...η τοποθέτησή σας, δεν ήταν ''συγκριτική''...Κάπου είδα γραμμένη μια φράση, ο Μ.Χ. ο μεγαλύτερος Έλληνας συνθέτης ο Μ.Θ. η Ελλάδα. Αυτό πιστεώ τα λεει όλα, αν κάνει κάποιος μια αναγωγή στην ταυτότητα που κουβαλάει ο κάθε ένας από μας, θέλει δε θέλει.Και αυτή η ταυτότητα, είναι που μας ερεθίζει τα διάφορα κέντρα μας, ωστε να μας αρέσει είτε ο ένας είτε ο άλλος είτε και οι δυο.
Άλλωστε κύριε Δήμου όταν λέτε ''είμαι Χατζιδακικός'' έχετε κάνει σύγκριση.Έστω, στο επίπεδο της δικής σας ψυχής και όχι με μουσικολογικά κριτήρια.
Η τόλμη ενός ανθρώπου να αποκαλύψει δημόσια την ομοφυλοφιλία του ΔΕΝ ΣΥΓΚΡΙΝΕΤΑΙ με την τόλμη ενός ανθρώπου να περάσει μήνες στην φυλακή, σε λευκά κελιά, να περάσει τόσους διωγμούς, να σταθεί μπροστά στο εκτελεστρικό απόσπασμα, να γλυτώσει κατά τύχη, και να συνεχίσει να αγωνίζεται για τα ιδανικά του.
Αυτά για την ιστορία. Αλλά νομίζω ότι αυτοί οι δύο ήταν συνθέτες, και, ακόμα κι εκεί, έψαξα, και βρήκα τις λέξεις. Ο Μίκης είναι η Λεβεντιά. Ο Μάνος είναι η Μελαγχολία. Ψηφίζω λεβεντιά χωρίς καμμιά αμφιβολία. Άλλο τι εφαρμόζω...
"Να γνωρίζεις ποιό είναι το σωστό, είναι σοφία...
Να κάνεις το σωστό, αυτό είναι αρετή..."
"Να
Κατ΄αρχήν μία απορία: Θα πρέπει να διαλέξω οπωσδήποτε να είμαι γατόφιλος ή σκυλόφιλος;
Είμαι 40 τώρα. Εφηβεία με τον απόηχο της μεταπολίτευσης. Κορεσμός με το (ετεροχρονισμένο) αγωνιστικό ξέσπασμα του λαού που τραγουδάει στα στάδια (και στις ταβέρνες ή τις μπουάτ)*** τα "επικά" όπως λέτε του Μίκη. Αριστερός αλλά όχι Κνίτης. "Ανακαλύπτω" τον Μάνο και τον λατρεύω.
Και πιστεύω ότι τον προτιμώ. Και απαντώ στο διαχρονικό όπως επιβεβαιώνεται δίλημμα (μια που έχει ξεκινήσει απο τα τέλη του 50)
ότι διαλέγω τον Μάνο.
...
Αρκετά χρόνια μετά και ενώ
- ο Μάνος (τον οποίο είχα την τύχη να συναντήσω 3 φορές) ακόμα ζει
- ο Μίκης με έχει κάνει αρκετές φορές να θυμώσω και να τον αμφισβητήσω για λόγους που δεν έχουν να κάνουν με τη μουσική του..
"Ανακαλύπτω" και τον άλλον Θεοδωράκη, τον "μη επικό". Και νιώθω την ίδια και περισσότερη συγκίνηση.
Και διαπίστωσα ότι έχασα πολλά στο ενδιάμεσο που ταύτιζα τον Μίκη μόνο με το "αγωνιστικό-επικό" έργο του (συνυπολογίζοντας μάλιστα και το δημόσιο λόγο ή ενέργειές του).
Η απήχηση του "επικού" έργου του Θεοδωράκη σίγουρα επισκίασε το "λυρικό" του έργο. Σας προτείνω να ανακαλύψετε to "αδικημένο" αυτό τμήμα του έργου του. Πιστεύω ότι θα διαπιστώσετε και θα νιώσετε ευαισθησία, συγκίνηση, "λυρισμό" κλπ. εφάμιλλα με το εξίσου υπέροχο έργο του Χατζιδάκι.
Μπορώ να είμαι και γατόφιλος και σκυλόφιλος?
Σχετικά με τη σύνθεση της πρωτοκλασάτης τριάδας (σχόλιο του κ.Alombar): Η δική μου εκδοχή είναι (αλφαβητική σειρά): Θεοδωράκης-Τσιτσάνης-Χατζιδάκις. (Ο Ξαρχάκος στην επόμενη ομάδα με Σαββόπουλο, Λοίζο, Μαρκόπουλο κ.α.)
Σχετικά με το σχόλιο του κ.Johnny66: 1. Σε πολλά κομμάτια του Χατζιδάκι έχω την εντύπωση ότι οι στίχοι του Γκάτσου είναι πιο σημαντικοί από τη μουσική.
2. Το γεγονός ότι τραγουδήσαμε ΟΛΟΙ (και οι λιγότερο μορφωμένοι ή και αγράμματοι ακόμα) σπουδαίους στίχους σπουδαίων ποιητών χάρη στη μελοποίησή τους από τον Θεοδωράκη είναι νομίζω πολύ σημαντικό (και ας μην είναι -όπως λέτε- η μουσική του αντάξια των στίχων).
3. Έχω "κατηγορήσει" τον Θεοδωράκη για πολλά. Αλλά στην υπόθεση Οτσαλάν θεωρώ ότι η παρέμβασή του ήταν θετική. Συνέβαλε καταλυτικά στο να ξεπεραστεί εκείνη η "μεγάλη ντροπή" που νιώθαμε όλοι τότε...
*** για τους νεότερους: τα πρώτα χρόνια μετα το 74 υπήρχε μόνο κρατικό ραδιόφωνο και ΔΕΝ έπαιζε Θεοδωράκη. Αν "ξέφευγε" κανένα τραγουδάκι του θα ήταν η Μαργαρώ, η πορτοκαλιά κλπ...
καποτε αξίζουν οι συζητήσεις ανάμεσα σε όμοια πραγματα. Καποτε έχει περισσότερο ενδιαφέρον το αν ο θεοδωράκης είναι καλύτερος απο τον καρβέλα πχ.:) είναι κι αυτό μια προσέγγιση ..
΄Οταν θέλω να ονειρευτώ, να "πετάξω", ακούω τον Μάνο. Σαν ούριος άνεμος με απογειώνει γρήγορα. Μα όταν η ψυχή έχει αντάρα και θέλει να διεκδικήσει, να φωνάξει, μόνο ο Μίκης μπορεί να δώσει τη δύναμη και το πάθος της πάλης.
να με συνχωρειται οπως παντα αργω πολυ‚ αλλα η ζωη απαιτει κυνηγι..
προσωπικα μου αρεσει πιο πολυ σαν ακουσμα ο Χ. αλλα δεν μπορω να μεινω ανεπηρεαστος απο την ομοφ.. οχι με την εννοια τι εκανε στην προσωπικη το ζωη - που δεν με ενδιαφερει - αλλα με την εννοια‚ αν το πολυ λα λα τραλαλα‚ εμμεσα προωθει μια παθητικη σταση ζωης..
για να γινω πιο κατανοητος‚
το τραγουδι "παμε για υπνο κατερινα" του Πουλοπουλου θα μου αρεζε‚ αν δεν ηξερα ποτε βγηκε και ποια σταση ζωης προωθουσε‚ εχοντας ομως υποψην αυτο το γεγονος δεν μου αρεσει..
Αλλα και λυπαμαι γι' αυτο δηλ. οτι δεν μου αρεσει.. δεν μπορω να κανω και αλλιως..
Η χαμενη αθωωτητα..
@cobden συμφωνω οτι ο θανος Μικρουτσικοσημαντικος..
Άραγε ο Θεοδωράκης απέτυχε να καθιερωθεί ως συνθέτης "σοβαρής" (κλασσικής) μουσικής για αυστηρά μουσικολογικούς λόγους ή και λόγους marketing ή μήπως οφείλεται στην έλλειψη μουσικής παιδείας στην Ελλάδα; (σκεφτείτε το εξής: όσοι ακούνε Γ' Πρόγραμμα είναι ημιαυτιστικά "ψώνια", ενώ η κλασσική μουσική είναι συνδεδεμένη με κηδείες)
Το ερώτημα αυτό αποτελεί μέρος του ευρύτερου προβληματισμού, γιατί η Ελλάδα αρνείται την Δύση (Ευρώπη), ενώ είναι μέρος αυτής.
ισως το θεμα να ειναι
αν μπορουμε να κρινουμε καποιον χωρις αν επηρεαστουμε απο το ποιος ειναι στην προσωπικη του ζωη..
αν και πολύκαθυστερημένα, σε σχέση με το πότε γράφτηκε το συγκεκριμένο σχόλιο, να πω σύντομα δύο πράγματα.
Προσωπικά δεν μπορώ παρά να επιλέξω τον Χατζιδάκι, για πολλούς και διάφορους προφανείς αλλά και βαθιά υποκειμενικούς λόγους (που δεν άπτονται μόνο της μουσικής). Χατζιδακική και γατόφιλη. Αν και έχω και σκύλο αλλά και Θεοδωράκη στη δισκοθήκη μου.
Ωστόσο, σε σχέση με τον ερωτικό Θεοδωράκη, και συγχωρέστε με αν δεν το πρόσεξα, αλλά τα σχόλια είναι πολλά και δεν τα διάβασα όλα ένα-ένα, να σας θυμίσω την υπέροχη μουσική που συνέθεσε ο Μίκης για τη Φαίδρα του Κακογιάννη. Εξαιρετική ερωτική στιγμή του Θεοδωράκη.
Τέλος, αν και γνωρίζω ότι ο οικοδεσπότης Ν.Δ. δεν πιστεύει στην αστρολογία, θα κάνω κι ένα αστρολογικής φύσεως σχόλιο:
Μάνος Χατζιδάκις - Σκορπιός
Ερωτικός, σεξουαλικός, απύθμενα ευαίσθητος, με τάση να εξαντλεί τα θέματα που επιλέγει και να τα προχωρά εις βάθος (ακόμη και το πλέον σκοτεινό). Υδάτινος, εσωστρεφής, με τη δύναμη να αναγεννάται από τις στάχτες του και να παίρνει νέο σχήμα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο άλλωστε το εκπληκτικό του αισθητήριο απέναντι στο καινούριο και το νεωτεριστικό.
Μίκης Θεοδωράκης - Λέων
Πομπώδης, λυρικός, επικός, εγωκεντρικός, γενναιόδωρος, ρομαντικός. Εχει ανάγκη να βρίσκεται στο επίκεντρο όσων συμβαίνουν (αυτό εξηγεί και ορισμένες από τις ατυχείς επιλογές που έκανε, όχι ως στρατευμένος μουσικός, αλλά ως πολιτικός). Δυνατός αλλά και ανασφαλής.
Πύρινος, σταθερός στον τρόπο που εκφράζει την ενέργειά του.
Ακόμη και τα ζώδια εξηγούν την εκ διαμέτρου αντίθετη προσέγγισή τους στην Τέχνη.
Αυτά!
Δεν είμαι μουσικολόγος αλλά θεωρώ σωστό να διακρίνει κανείς μεταξύ ρυθμού και μελωδίας. Θα έλεγα λοιπόν ότι ο Χατζιδάκης είναι μουσικός της μελωδίας ενώ ο Θοδωράκης μουσικός του ρυθμού. Η μελωδία ομορφαίνει τη ζωή μου ενώ ο ρυθμός με βοηθά να συνεχίζω να ζω.
Αν έβλεπα τους δύο ως καλλιτέχνες τότε ο Χατζιδάκης είναι μάλλον ο κανόνας και ο Θοδωράκης η εξαίρεση, η ανωμαλία. Το ότι ο τελευταίος κατόρθωσε μέσα από τα σχήματα του σοσιαλιστικού ρεαλισμού της μουσικής να παραγάγει έργο είναι απορίας άξιο.Θέλω να πιστεύω ότι διατηρούσε μέσα του κάτι από τη δαιμονική αισιοδοξία των ρώσων φουτουριστών που όλοι τους στρατεύτηκαν στο πλευρό της επανάστασης για να καταλήξουν θύματά της (ο γλωσσολόγος Ρ.Γιάκομπσον έχει γράψει κάτι για την χαμένη γενιά).
Μετράω επίσης κάτι που ήδη ειπώθηκε. Ο Χατζιδάκης ήταν ο πρώτος που αναγνώρισε και πρόβαλε τον Θοδωράκη στη δεκαετία του πενήντα (θυμάμαι ένα αφιέρωμα του περιοδικού Διαβάζω, ξεχνάω ημερομηνία και τεύχος, που αναφερόταν εκτενώς σε αυτό το ιστορικό στοιχείο, αν με ζορίσετε θα ψάξω να το βρω). Και νέους μουσικούς τόλμησε να στηρίξει και συνθέτες φρόντισε να αναδείξει και τραγουδιστές και στιχουργούς και φίλους. Αυτή η διάσταση μάλλον απουσιάζει από το έργο και τη ζωή του Θοδωράκη.Τέλος, μου είναι αφόρητη η εμμονή του να (αυτο)προβάλεται ως ο μουσικός του έθνους.Δοξάστε με...
υ.γ.: άραγε τα νέα σημειώματα στις παλαιότερες θεματικές, όπως αυτή, διαβάζονται;
υ.γ.2: η δικαιοσύνη της μεταθάνατο αναγνώρισης μου είναι παγερά αδιάφορη. Θυμάμαι πως ο θάνατος της Αρώνη είχε προηγηθεί λίγες μέρες πριν από το θάνατο της Καρέζη. Για την πρώτη αφιερώθηκε ένα μονόστηλο ή κάποιες μνείες από ορισμένους ευαίσθητους. Για τη δεύτερη έγινε το σώσε. Από αισθητική άποψη τα δυο μεγέθη δεν ήταν συγκρίσιμα.Ποιός θυμάται την Αρώνη;
"Τέλος, μου είναι αφόρητη η εμμονή του [Μίκη] να (αυτο)προβάλεται ως ο μουσικός του έθνους.Δοξάστε με..."
Ω ναι! Αδύνατον να αγνοηθεί η συμπλεγματικότητα.
---
Στο προκείμενο:
Μάνο. Δαγκωτό και αγρίως.
Και τα πιο υπέροχα του Θεοδωράκη κάνουν μπαμ ότι είναι έργα φτιαγμένα από άνθρωπο. Όμως, κατά έναν περίεργο τρόπο, το μεγαλύτερο μέρος της μουσικής του Χατζιδάκι δίνει την εντύπωση πως δε μπορεί παρά να είναι κάτι θεϊκό, αδύνατον να είναι συνθέσεις ανθρώπινες. Εκτιμώ πάρα πολύ τον Θεοδωράκη, όμως τα οργανικά του κομμάτια σε σύγκριση με Το Χαμόγελο της Τζοκόντας μοιάζουν πολύ, πολύ πρωτόγονα χωρίς αναγκαστικά να φέρουν και την πολύτιμη σε περιπτώσεις "ζωώδη γνησιότητα".
""Η μουσική του χατζιδάκι θα έχει μείνει όταν όλα τα άλλα θα έχουν ξεχαστεί.""
Το πιστεύω. Ακράδαντα.
Δημοσίευση σχολίου