Ο Ιούδας τώρα δικαιώνεται!

Πλησιάζει Πάσχα. Ξαφνικά σήμερα διαβάζω σε όλες τις εφημερίδες, στο BBC, στο in.gr για την μεγάλη αποκάλυψη: επιτέλους δημοσιεύεται το γνωστό (αλλά εξαφανισμένο από χρόνια) Ευαγγέλιο του Ιούδα. Εκεί ο Ιούδας εμφανίζεται όχι σαν προδότης αλλά ως ο καλύτερος μαθητής του Ιησού ο οποίος κατ' εντολή του τον πρόδωσε.

Ο Ιησούς του είπε: «Εσύ θα θυσιάσεις τον άνθρωπο που με ενδύει».

(Περισσότερα στοιχεία ΕΔΩ).

Αν πράγματι δεχθούμε ότι η Σταύρωση ήταν θείο σχέδιο και έγινε με θεία επιταγή - τότε το όργανο που οδήγησε σε αυτήν δεν μπορεί να θεωρηθεί ένοχο. Ήταν μέρος του σχεδίου - απαραίτητο μάλιστα.

Κι αν έχει δεχθεί κατάρες στους αιώνες, ο αθώος αυτός! Το όνομά του έγινε συνώνυμο του προδότη....
Τα τριάντα αργύρια κυκλοφορούν σε όλη την οικουμένη.

Ο Ιούδας τώρα δικαιώνεται!

Εξίσου αθώος ήταν και ο δεύτερος ληστής - αυτός που ΔΕΝ πήγε στον Παράδεισο. Έχω γράψει κάτι γι αυτόν:


Η απορία του ληστή

Από μικρό παιδί, όταν άκουγα τα Ευαγγέλια της Μεγάλης Πέμπτης ένιωθα συμπάθεια για τον αντιπαθέστερο ληστή. Όχι εκείνον που είπε το περίφημο “Μνήσθητί μου Κύριε…”, αλλά τον άλλο που “εβλασφήμει... λέγων: ει συ ει ο Χριστός, σώσον σεαυτόν και ημάς”.

Αυτόν δεν τον πήρε μαζί του ο Ιησούς στον Παράδεισο, όπως τον πιο θεοφοβούμενο ομότεχνό του (“...σήμερον μετ'εμού έση εν τώ παραδείσω”). Τότε έβρισκα άδικη αυτή την προτίμηση. Γιατί να μην αξιωθεί κι ο άλλος αμαρτωλός την σωτηρία; Έστω κι αν είχε “βλασφημήσει”. (Πού; Πώς; Κι αυτό μου φαινόταν ασαφές.)

Δεν ξέρω πόσο καλά θυμόσαστε τη σκηνή (Λουκ. κγ' 39-44): Στον “Κρανίου Τόπον” σταυρώνεται ο Ιησούς, μαζί του και οι δύο “κακούργοι”. “Ον μεν εκ δεξιών ον δε εξ αριστερών”. Ο πρώτος κάνει τη βλάσφημη ερώτηση. Ο δεύτερος τον επιπλήττει: “Ουδέ φοβεί συ τον Θεόν;...”. Εμείς, συνεχίζει, δίκαια τιμωρούμεθα “ούτος δε ουδέν άτοπον έπραξε.” Και, στρεφόμενος προς τον Ιησού: “Μνήσθητί μου Κύριε όταν έλθεις εν τη βασιλεία σου”.

Τώρα, μετά τόσα χρόνια, μπόρεσα να εντοπίσω την δυσφορία μου. Ο “βλάσφημος” ληστής, με την ωμή, πραγματιστική απορία του, εκφράζει κάτι πολύ ανθρώπινο: τον ορθό λόγο. Τιμωρείται επειδή σκέπτεται λογικά - με τον τρόπο δηλαδή που είμαστε προγραμματισμένοι να λογιζόμαστε.

Γιατί, όσο κι αν φαίνεται αφελής η ερώτησή του, δεν παύει να είναι ακλόνητα λογική. Δεν αρνήθηκε, ούτε καν αμφισβήτησε την θεότητα του Ιησού. Την έθεσε σε απορητική δοκιμασία. (Αν...) Η βλασφημία του ήταν ότι δεν μπόρεσε να δεχθεί σαν δεδομένο το απίθανο - το ότι σταυρώνεται δίπλα του ο Υιός του Θεού!

Αν μάλιστα προεκτείνει κανείς περισσότερο την απορία του ληστή, μπορεί να περιλάβει όλο το “παράδοξο” (που θα έλεγε ο Kierkergaard) ή το “παράλογο” (absurdum, Τερτουλλιανός) του Χριστιανισμού. Γιατί ο παντοδύναμος και πανάγαθος Θεός έπρεπε να διαλέξει ένα τόσο έμμεσο, περίπλοκο (και παράξενο!) δρόμο για την λύτρωση του ανθρώπου;

Ενανθρώπιση, Σταύρωση, Ανάσταση - τόσα θαύματα παρά την λογικήν - κι ακόμα ο πόνος κι η οδύνη περισσεύουν!

Μπορούσε, απλούστερα, ο Ποιητής των Πάντων, να καταργήσει το Κακό στον κόσμο. Μπορούσε (να η αφελής, βλάσφημη, ευθύγραμμη λογική) να ακυρώσει την αμαρτία. Γιατί να μην είναι αυτός ο κόσμος Παράδεισος; Τι νόημα έχει που αφήνει τον άνθρωπο να βασανίζεται; Τι εξυπηρετεί ο πόνος κι ο θάνατος αθώων; Κι αυτός ακόμα ο “κακός” ληστής, πόσο υπεύθυνος είναι για την κακία του - όταν τον έχει πλάσει μια πανάγαθη και πανίσχυρη βούληση;

Βέβαια ο ληστής, αν ήταν διανοούμενος, θα μπορούσε να πει με τον Τερτουλλιανό: “δύναμαι να το πιστέψω, επειδή είναι ανόητο (quia ineptum est)” ή “το θεωρώ σίγουρο διότι είναι αδύνατο (quod impossibile est)”. Μη ων σοφός, είπε αυτό που θα έλεγε κάθε άνθρωπος, ακολουθώντας τους νόμους της σκέψης. Είπε (κι αυτό μέσα στον πόνο, στο μαρτύριό του): “Αν είσαι ο εκλεκτός, τότε σώσε τον εαυτό σου και μας”. Και για αυτή του τη σκέψη, δεν αξιώθηκε τον Παράδεισο.

Ίσως ξενίζει που ονομάζω αυτόν τον άξεστο άνθρωπο ορθολογιστή. Όμως η πρόταση “αν... τότε” βρίσκεται στη βάση κάθε ανθρώπινης συλλογιστικής και επιστήμης. Η (όποια) θεωρία ξεκινάει με μία υπόθεση (αν) και ολοκληρώνεται με κάποια δοκιμή (τότε). Ο ληστής, όπως κι ο άλλος ορθολογιστής, ο Θωμάς, γύρευε κάποια απόδειξη. (Αν και, μέσα στο μαρτύριό του, μπορεί ακόμα περισσότερο να ζητούσε μια σωτηρία.)

Θαυμάζω αυτούς που, σαν τον καλό ληστή, πιστεύουν στο απίθανο χωρίς τεκμήρια. Πολλές φορές λυπάμαι που δεν μπορώ να τους ακολουθήσω. Θα ήταν σίγουρα πολύ πιο άνετη μία ζωή χωρίς τον καταναγκασμό της λογικής. Αλίμονο - όσο κι αν προσπάθησα, δεν κατόρθωσα να ξεφύγω από τον κλοιό της. (Παρά μόνο στους χώρους της Τέχνης. Το δικό της Θαύμα με πείθει.)

Φυσικό λοιπόν να συμπαθώ όσους μου μοιάζουν. Σαν τον "κακό" ληστή. Φοβάμαι πως, στην θέση του, τα ίδια θα έλεγα (αν τα κατάφερνα να μιλήσω. Δεν αντέχω τον πόνο.) Έστω, θα τα σκεφτόμουνα. Και θα έχανα τον Παράδεισο.


Κι ας μην σκεφθεί κανείς πως δεν εκτιμώ το κήρυγμα της Αγάπης. Ίσα-ίσα, που είμαι φανατικός οπαδός της. Ακριβώς επειδή υπάρχει ο πόνος στον κόσμο κι επειδή είναι παράλογος (κι ο πόνος κι ο κόσμος) η αγάπη είναι η μόνη καταφυγή. Την βλέπω όμως όχι σαν δοξολόγηση της κατάστασης των πραγμάτων - αλλά σαν διαμαρτυρία εναντίον της. Γιατί αν δεν ήταν ο κόσμος άδικος και παράλογος, τι θα χρειαζόταν η αγάπη;

Και γι αυτό (επειδή πιστεύω στην αγάπη) τρέφω ακόμα την παλιά παιδική μου πεποίθηση. Πως ο Χριστός, αφού τέλειωσαν όλα, θα ξαναθυμήθηκε και τον "κακό" ληστή. Και θα τον φώναξε κοντά του, στον Παράδεισο.

(Πάσχα 1986)

Ακίνητο κίνημα

Ας κάνουμε σήμερα και την χάρη του Harry. Πάμε στα φοιτητικά.

Δεν σπούδασα στην Έλλάδα. Ωστόσο, επιστρέφοντας στις αρχές της δεκαετίας του '60, έζησα λίγο μέσω φίλων το φοιτητικό κίνημα εδώ, την ΕΦΕΕ, την "Πανσπουδαστική" και άλλα ένδοξα της εποχής εκείνης. Τότε οι φοιτητικές παρατάξεις ήταν ζωντανές και δημιουργικές.

Σήμερα;

Αντιγράφω από το Flash.gr (το in.gr δεν αναφέρει τίποτα) το σχετικό ρεπορτάζ:

Φοιτητικές εκλογές 2006

Με αυξημένη συμμετοχή σε σχέση με πέρσι, διεξήχθησαν την Πέμπτη οι φοιτητικές εκλογές. Τον τόνο στην εκλογική διαδικασία έδωσαν οι κινητοποιήσεις στη Γαλλία, οι αντιδράσεις για την ίδρυση κρατικών πανεπιστημίων, αλλά και οι χυδαίες ύβρεις μελών της ΔΑΠ, την Τρίτη, εναντίον του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, παρουσία του υπουργού Πολιτισμού.

Για μία ακόμη χρονιά οι παρατάξεις εκδίδουν διαφορετικά αποτελέσματα.
Σε γενικές γραμμές καταγράφεται μείωση των ποσοστών της ΔΑΠ, που παραμένει πάντως πρώτη δύναμη, αύξηση της ΠΑΣΠ και ελαφρά άνοδο των παρατάξεων της Αριστεράς.
Πρώτα συγκεντρωτικά αποτελέσματα απο φοιτητικές παρατάξεις:

Η ΟΝΝΕΔ σε 73 από τους 196 συλλόγους σε όλη τη χώρα ανακοινώνει ότι ψήφισαν 16.069 φοιτητές, ενώ το 2005 είχαν προσέλθει στις κάλπες 14.476. Από τα ψηφοδέλτια των εκλογών του 2006, έγκυρα ήταν τα 15.458 και 180 ήταν λευκά.
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ λαμβάνει 6.488 ψήφους (ποσοστό 41,97%), παρουσιάζοντας αύξηση της δύναμής της κατά 0,40% σε σχέση με τις εκλογές του 2005.
Η ΠΑΣΠ λαμβάνει 3769 ψήφους (ποσοστό 24,38%), με άνοδο σε σχέση με το 2005 κατά 0,09%.
Η ΠΚΣ λαμβάνει 2.361 ψήφους (ποσοστό 15,27%), ενώ στις εκλογές του 2005 είχε λάβει ποσοστό 14,20%, δηλαδή εφέτος έχει άνοδο της δύναμής της κατά 1,08%.
Η ΕΑΑΚ λαμβάνει 663 ψήφους (ποσοστό 4,29%), παρουσιάζοντας μείωση της δύναμής της σε σχέση με το 2005 κατά 0,09%.

Τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα σε 27 από 196 συλλόγους ανακοινώνει η ΠΑΣΠ:
ΔΑΠ ΝΔΦΚ έλαβε ποσοστό 34,25% έναντι 35,7% που είχε λάβει πέρυσι
ΠΑΣΠ έλαβε ποσοστό 29,65% έναντι 24,97% που έλαβε πέρυσι
ΠΣΚ έλαβε ποσοστό 14,6% έναντι 15,29% πέρυσι
και το Δίκτυο έλαβε ποσοστό 1,24% έναντι 1,19 % πέρυσι

Τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα σε 100 από 192 σχολές, όπως τα δίνουν οι Πανσπουδαστικές Κινήσεις Συνεργασίες
ΔΑΠ λαμβάνει 36% (-0,35%)
ΠΑΣΠ λαμβάνει 24,20% (+0,61%)
ΠΚΣ λαμβάνει 17,39% (+1,39%)
ΕΑΑΚ λαμβάνει 5,79% (+0,82)

Σύμφωνα με το Δίκτυο τα τελευταία συγκεντρωτικά αποτελέσματα από 41 φοιτητικούς συλλόγους διαμορφώνονται ως εξής:
ΔΑΠ 34,3% έναντι 37,2% πέρυσι δηλαδή διαφορά μείον 2,9%
ΠΑΣΠ έλαβε 25,7% έναντι 25,4% πέρυσι δηλαδή διαφορά 0,3%
ΠΣΚ έλαβε 14,5% έναντι 14,2% πέρυσι δηλαδή διαφορά 0,3%
ΕΑΑΚ έλαβε ποσοστό 7,7% έναντι 7,5% πέρυσι διαφορά 0,2% Το Δίκτυο έλαβε 4,6% έναντι 4,2% πέρυσι δηλαδή διαφορά 0,4%.
και οι λοιπές παρατάξεις 13,2% έναντι 11,5% πέρυσι διαφορά 1,7%.




Φυσικά ΔΕΝ θα συμφωνήσουν στα τελικά αποτέλεσματα, δεν θα εκλέξουν ΕΦΕΕ και η μόνη τους δραστηριότητα θα είναι το παζάρεμα για την εκλογή πρυτανικών αρχών. Ακίνητο φοιτητικό κίνημα.

Αναρωτιέμαι - έχει ακόμα νόημα η φοιτητική κομματικοποίηση; (Περί πολιτικής μάλλον δεν συζητάμε...).

To τζίνι... (αυτοαναφορικό)

1. Γιατί φτιάξατε το blog?

Το ξεκίνησα σαν παιχνίδι και σαν πείραμα. Πού να φανταστώ τι τζίνι θα έβγαινε από το μπουκάλι! Τώρα έγινε η κύρια απασχόλησή μου και (έχω την αμυδρή εντύπωση) το κυριότερο πνευματικό μου έργο.

Αν και, από ένα σημείο και πέρα, είναι λάθος να το ονομάζω δικό μου. Μπορεί να ξεκίνησε από μένα, αλλά τώρα είναι πια ένα συλλογικό δημιούργημα. Καθημερινά σχολιάζουν και γράφουν σε αυτό γύρω στα εκατό άτομα – όχι πάντα τα ίδια. Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι στο Διαδίκτυο υπάρχουν τόσοι πολλοί άνθρωποι με σπάνια καλλιέργεια, γνώση και ευαισθησία – και τόσο έτοιμοι για διάλογο. Συχνά δυσκολεύομαι να σταθώ στο ύψος τους.

Είναι ένα φαινόμενο που με έχει ξεπεράσει. Από 100 μέχρι 500 σχόλια την ημέρα! Υποπτεύομαι πως κάποτε θα γράφονται διδακτορικές διατριβές γι αυτό.

2. Τι νόημα έχει το blog για έναν που γράφει και στον καθημερινό ή περιοδικό τύπο; (Το λέω επειδή ξέρω πολλούς δημοσιογράφους που φτιάχνουν blogs).

Είναι πιο ελεύθερο. (Ξέρω τι σας λέω – μετράω δέκα παραιτήσεις από τα μεγαλύτερα ελληνικά ΜΜΕ). Είναι εντελώς ελεύθερο. Επιπλέον είναι πιο προσωπικό. Μπορεί κανείς εύκολα να μιλήσει στο πρώτο πρόσωπο. Ακόμα περισσότερο αν το blog είναι ψευδώνυμο.

3. Ποια η βασική διαφορά ενός που διατηρεί καθημερινό blog κι ενός που διατηρεί καθημερινή στήλη σε εφημερίδα;

Βλέπε παραπάνω. Συν κάτι ακόμα. Το κοινό των blogs δεν έχει σύνορα. Από τους 1500 αναγνώστες που επισκέπτονται καθημερινά το δικό μου, οι μισοί ζούνε εκτός Ελλάδος – μερικοί στα πιο μακρινά μέρη της γης.

4. Ποια πιστεύετε πως θα είναι η εξέλιξη των blogs;

Ήρθαν για να μείνουν – είναι μία μεγάλη κατάκτηση του ανθρώπου. Πριν 12 χρόνια είχα γράψει πως ένας βασικός λόγος που το Internet αποτελεί το μεγαλύτερο πνευματικό γεγονός στην ιστορία, είναι πως, αντίθετα με τα άλλα ΜΜΕ, είναι αμφίδρομο. Ο κάθε δέκτης μπορεί να γίνει πομπός. Με μηδενική δαπάνη ο καθένας γίνεται εκδότης του εαυτού του. Κι αν αξίζει, θα βρει το κοινό του.

5. Πόση μεγάλη είναι η ανάγκη των ανθρώπων να γράψουν;

Όσο μεγάλη είναι η ανάγκη τους για επικοινωνία. Ο άνθρωπος ολοκληρώνεται και υπάρχει μόνο μέσα από την επικοινωνιακή πράξη.

6. Είναι τα blog μία μορφή ψυχοθεραπείας;

Μπορεί να είναι. Ανάμεσα στα 31.000.000 blog του πλανήτη, υπάρχουν πολλά είδη: από ειδησεογραφικά (που ρίχνουν κυβερνήσεις) μέχρι τεχνοκριτικά (που αναδεικνύουν καλλιτέχνες), από αθλητικά μέχρι πορνογραφικά. Από αυτά, τα προσωπικά, και εξομολογητικά σίγουρα εκτονώνουν και βοηθάνε τους δημιουργούς τους.

7. Νιώθετε επιτέλους πως έχετε την ευκαιρία να εκφραστείτε ελεύθερα δίχως κανέναν περιορισμό;

Α, ναι – είναι ένα μεθυστικό συναίσθημα!

8. Οι εφημερίδες και τα blog είναι αντίπαλοι ή μήπως συνοδοιπόροι;

Συνοδοιπόροι και συνεργάτες. Έχει αποδειχθεί ότι κανένα μέσο δεν ακυρώνει το άλλο. Η φωτογραφία δεν σταμάτησε την ζωγραφική (την άλλαξε) και ο κινηματογράφος δεν έκλεισε τα θέατρα.

9. Επειδή έχω κάποιους φίλους που μπαίνουν καθημερινώς στο blog σας και μου λένε, αλλά και από προσωπική παρατήρηση, έχω την αίσθηση πως πρέπει να περνάτε πλέον πολλές ώρες μπροστά στον υπολογιστή σας...

Ναι, και μερικές φορές με βαραίνει. Αλλά γενικά έχω την αίσθηση ότι συμμετέχω σε κάτι πολύ σημαντικό και πολύ μεγαλύτερο από μένα.

10. Πόση μαγεία κρύβει η ανωνυμία του internet? Αν κάποια μέρα τα λέγατε εκ του σύνεγγυς με όσους μπαίνουν στο blog σας θα χανότανε αυτή η μαγεία; Θα επικρατούσε μήπως κάποιου είδους αμηχανία;

Εγώ βέβαια ξεκίνησα επώνυμος (δεν πάω την ανωνυμία), πράγμα που μερικοί παλιότεροι μπλόγκερς το κατακρίνουν. Θεωρούν ότι, επειδή ήμουν γνωστός, η επωνυμία αποτελούσε αθέμιτο ανταγωνισμό. Σίγουρα βοήθησε στο ξεκίνημα. Το γεγονός όμως ότι όλο και περισσότεροι μπαίνουν τώρα στο blog (συνολικά στους τρεις μήνες έχουν περάσει τις 110.000) σημαίνει πως έχει την δική του αυτόνομη έλξη. Αν απογοήτευε, θα είχαν αποχωρήσει και οι πρώτοι.

Ναι, η ανωνυμία είναι γοητευτική. Γι αυτό και σε προτάσεις μερικών να συναντηθούμε όλοι, δεν συναίνεσα. (Ας αφήσουμε που θα ήταν δύσκολο λόγω διασποράς – και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό). Προτιμώ να τους φαντάζομαι...

Συνέντευξη (αδημοσίευτη ακόμα) στον συντάκτη της Ελευθεροτυπίας Δημήτρη Κανελλόπουλο. Εικονογράφηση του Charles van Sanwdyk από την εκδοση The Blue Fairy Book. Στο τέλος εγώ, ο γάτος, παπουτσωμένος (στην πραγματικότητα: δύο πόδια σε ένα παπούτσι).

Μιά γυναίκα κλαίει

Έβγαινα από το γραφείο μου βιαστικός, με το μυαλό φορτωμένο χίλιες δυο μικροσκοτούρες, όταν την είδα. Δεν την παρατήρησα από την αρχή – το πρώτο που ένιωσα ήταν ο παγωμένος αέρας του δρόμου. Με απασχολούσε το ψάξιμο των κλειδιών του αυτοκινήτου μου, από τσέπη σε τσέπη. Ξαφνικά πρόσεξα πως η κοντόσωμη γυναίκα, που ερχόταν από απέναντι, είχε ένα πρόσωπο πλημμυρισμένο στα δάκρυα.

Ο κόσμος άλλαξε...

Μια γυναίκα κλαίει, ένας άνθρωπος κλαίει. Μέσα στη μέση του δρόμου, χωρίς καμιά προσπάθεια να κρύψει τα δάκρυα. Περπατάει και κλαίει. Έχει περάσει πια το όριο της αξιοπρέπειας, το όριο της απελπισίας. Δεν την νοιάζει τι θα πει ο κόσμος. Γιατί ο κόσμος δεν υπάρχει- υπάρχει μόνο ο πόνος. Αυτόν ακολουθεί βήμα το βήμα- αυτόν μόνο βλέπει μέσα από τα δάκρυα

Που τώρα οι μικροσκοτούρες και τα προβλήματα που με νευρίαζαν πριν πέντε λεπτά που το κυνηγητό και το άγχος; Περνάει μπροστά μου η ζωή, η ίδια η ζωή, με γυμνό κλαμένο πρόσωπο. Σταματάω και σκύβω το κεφάλι με ευλάβεια. Τι μπορώ να κάνω μπροστά σ' έναν άνθρωπο που κλαίει; Τίποτα. Μόνο να σεβαστώ την οδύνη του.

Η γυναίκα πέρασε πλάι μου χωρίς να με δει. Περπατάει αργά σέρνοντας τα πόδια που τη βαραίνουν. Τίποτα δεν είναι ελαφρό γι' αυτήν και δεν θα είναι για αρκετόν καιρό.

Δεν είναι ωραία ούτε άσκημη, δεν έχει ηλικία, ούτε ιστορία- έχει το ανώνυμο πρόσωπό του πόνου.

Ίσως, πριν από τα δάκρυα, να ήταν όμορφη. Ίσως, πολλά χρόνια πριν. Όταν ήταν μικρή , η μητέρα της σίγουρα θα της έλεγε: μην κλαις! Το κλάμα σ' ασκημαίνει! Δεν την άκουσε και πήρε το πρόσωπο των δακρύων.

Σκέφθηκα να την πάρω από πίσω και να της πω τι; Παρηγοριά – ποια; Όταν παραδοθείς στο κλάμα, δεν ισχύει τίποτα.

Έχω περπατήσει κι εγώ κλαίγοντας και ξέρω. Δεν υπάρχει τίποτα, κανείς στον κόσμο, όταν περπατάς κλαίγοντας. Ό,τι συναντήσεις είναι εμπόδιο, το σπρώχνεις για να περάσεις. Φίλος αγαπημένος, αδελφός, άγνωστος συμπονετικός – όλοι ενοχλούν, βαραίνουν. Τι ξέρουν αυτοί για το ξερίζωμα που νιώθεις, τι μπορούν να καταλάβουν; Και τι ανόητες οι κοινότοπες κουβέντες: θα περάσει...ο χρόνος...

Αν κάποιος – τότε ένας ξένος, άγνωστος, σε ξένη χώρα. Αδιάφορος, που δεν θα του εξομολογηθείς τίποτα. Που θα βαριέται, να σε βλέπει να κλαις. Αλλά θα σωπαίνει από ευγένεια ή και συμφέρον. Που δεν θα του χρωστάς φράγκο – γιατί δεν μπορείς να χρωστάς σε τέτοιες ώρες. Η υπερηφάνεια του πόνου το απαγορεύει.

Η γυναίκα είχε μακρύνει. Και ξαφνικά είδα δυο παιδιά που την κοίταζαν και γελούσαν. Πρόσεξα πως είχε πατήσει μια μακριά αυτοκόλλητη ταινία, και την έσερνε πίσω της σαν ουρά. Λυγμοί και ουρά και πνιχτά γέλια.

Και ξαφνικά σεβάστηκα τη ζωή - που τόσο σοφά έδενε το κλάμα με το γέλιο για να σώσει τα ανέτοιμα παιδιά από τον γυμνό πόνο.

Σκέφθηκα: στην κηδεία μου, κάποιος χοντρός θα γλιστρήσει - και πολλοί θα χαμογελάσουν. Κι αυτό θα είναι η συνέχεια της ζωής, που τόσο άδικα θα παρατάει εμένα, για ν' ασχοληθεί με τους άλλους.



Ένα κείμενο του 1983, αφιερωμένο, τώρα, στην Παράγραφο.

Same sex marriage?

Με την σκέψη στην επερχόμενη αναθεώρηση του Συντάγματος, ομάδες πολιτών προτείνουν την αντικατάσταση ή την συμπλήρωση του θεσμού του πολιτικού γάμου με ένα θεσμό ευρύτερης εμβέλειας που θα επιτρέπει και την ένωση ατόμων του ιδίου φύλου. Έχουν συντάξει ένα κείμενο και καλούν όποιον συμφωνεί να το προσυπογράψει. Το παραθέτω:

Σύμφωνο Συμβίωσης

H απόφαση δυο ανθρώπων να ενώσουν τη ζωή τους διαθέτει σήμερα στην Ελλάδα, ως μοναδικό επιστέγασμα, το γάμο. Παράλληλα, ένας αυξανόμενος αριθμός ανδρών και γυναικών δεν προσφεύγει σε γάμο, είτε πολιτικό είτε θρησκευτικό. Απλά αποφασίζουν να συμβιώσουν.

Την ώρα που οι εξελιγμένες ευρωπαϊκές κοινωνίες αποδέχονται έμπρακτα την εξέλιξη των εννοιών της οικογένειας, του γάμου και γενικότερα του θεσμικού πλαισίου των ανθρώπινων και κοινωνικών σχέσεων, ο Έλληνας νομοθέτης έχει καθυστερήσει να αναλάβει τις αντίστοιχες αναγκαίες πρωτοβουλίες.

Πιστεύουμε ότι ήρθε η ώρα να συζητηθεί, και στην χώρα μας, ένας νέος και σύγχρονος θεσμός που θα ανταποκρίνεται και θα καλύπτει τις ανάγκες όλων των πολιτών.

Πιστεύουμε ότι αυτός ο σύγχρονος θεσμός πρέπει να λάβει τη μορφή ενός Συμφώνου Συμβίωσης που, θα θέτει τέρμα σε δυσμενείς και άδικες διακρίσεις, θα λαμβάνει υπόψη και θα αποκαθιστά την ισοπολιτεία όλων των πολιτών, ανεξαρτήτως φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού ή ιδεολογικής τοποθέτησης.

Με το Σύμφωνο Συμβίωσης οι σχέσεις δυο ανθρώπων που επιλέγουν να συζήσουν θα εξασφαλίζονται από πλευράς νομικών δικαιωμάτων όπως και οι σχέσεις των συζύγων από γάμο. Έτσι, ο νέος θεσμός θα καλύπτει τη μέχρι τώρα σιωπή του νόμου προς τις νέες μορφές σχέσης και αλληλεγγύης των ανθρώπων.

Το Σύμφωνο Συμβίωσης θα ρυθμίζει την ένωση ενηλίκων προσώπων, με σκοπό την αμοιβαία υποστήριξη και αλληλεγγύη για τη δημιουργία κοινότητας βίου, καλύπτοντας μια αυξανόμενη ανάγκη στο σύγχρονο τρόπο ζωής, απλοποιώντας και κατοχυρώνοντας νομικά την απόφαση δυο ανθρώπων να ζήσουν μαζί.

................................

• Θεωρείτε ότι είναι σωστή μία διεύρυνση του θεσμού προς αυτή την κατεύθυνση;

• Πέρα από τα ομόφυλα ζευγάρια πιστεύετε ότι μία τέτοια αλλαγή θα βοηθήσει και τα ετερόφυλα;

• Θεωρείτε ότι είμαστε ώριμοι για κάτι τέτοιο;

• Θεωρείτε ότι το Σύμφωνο Συμβίωσης θα έπρεπε να καλύπτει και την τεκνοποίηση ή την υιοθεσία παιδιών;

Έχω πάρει θέση αλλά δεν θα ήθελα να επηρεάσω. Θα την αποκαλύψω στην διάρκεια της συζήτησης.

Οι φωτογραφίες είναι από τελετές γάμου ομόφυλων ζευγαριών στο Σαν Φρανσίσκο.

Περί Ψεύδους

Τι είναι ψέμα;

Το λεξικό λεει: «Λόγος αντίθετος με την αλήθεια».

Και τι είναι αλήθεια;

Για να αναγνωρίσουμε ένα ψέμα πρέπει να ξέρουμε την αλήθεια. Κι όλοι οι φιλόσοφοι λένε πως η αλήθεια είναι απλώς ένα αίτημα – που δεν το φτάνεις ποτέ.

Να γιατί είναι τόσο δύσκολο να μιλήσεις για το ψέμα, όσο και για την αλήθεια.

«Ψεύδομαι».

Λέγοντας αυτή τη λέξη τι κάνω; Αν λέω αλήθεια (ότι ψεύδομαι) τότε δεν ψεύδομαι - λέω αλήθεια. Άρα ψεύδομαι. Και έτσι – επ’ άπειρον.

Το παράδοξο του Επιμενίδη: «Επιμενίδης έφα: Πας Κρης ψεύστης. Αλλά Επιμενίδης, Κρής». Βασάνισε γενεές φιλοσόφων. Ένας, ο Φιλητάς, πέθανε από τον καημό του που δεν μπορούσε να το λύσει:

«ώσπερ ο Κώος Φιλητάς ζητών τον καλούμενον ψευδολόγον των λόγων διαλυθήναι ισχνός πάνυ το σώμα, δια τας ζητήσεις γενόμενος απέθανεν ως το προ του μνημείου αυτού επίγραμμα δηλοί

Ξείνε Φιλητάς ειμί
λόγων δο ψευδόμενος με ώλεσε και νυκτών φροντίδες εσπέριοι

(όπως ο Φιλητάς από την Κω, που προσπαθούσε να λύσει τον ψευδο-λόγο των λόγων, αδύνατος στο σώμα, πέθανε από την πολλή αναζήτηση, όπως δηλώνει και το επίγραμμα μπροστά στον τάφο του:

Ξένε είμαι ο Φιλητάς
Από τους λόγους, ο ψευδόμενος με σκότωσε και οι βαθιές νυχτερινές φροντίδες»).

Ο Απόστολος Παύλος, στην Επιστολή προς Τίτον, αναφέρει με περίεργο τρόπο το παράδοξο: «ειπέ τις εξ αυτών ίδιος αυτών προφήτης, Κρήτες αεί ψεύσται, κακά θηρία, γαστέρες αργαί. Η μαρτυρία αυτή εστίν αληθής».


Ο Bertrand Russell το αντιμετώπισε με ένα μετα-μαθηματικό τρόπο. (Από την στιγμή που ισχυρίζομαι ότι όλες οι προτάσεις Α΄ Τάξης είναι ψευδείς, κάνω μία πρόταση Β΄ Τάξης που δεν περιλαμβάνεται στις προτάσεις αυτές και άρα δεν υπάρχει αντίφαση).

Ψέματα υπάρχουν πολλά – μπορεί κανείς να τα κατατάξει σε είδη και κατηγορίες. Αρχίζουμε από τα «Ζωτικά Ψεύδη» που μας βοηθάνε να ζήσουμε, και τα «Κατά Συνθήκην Ψεύδη της Κοινωνίας» (διάσημο, στην εποχή του, βιβλίο του Max Nordau, 1849-1923).

Και μετά απαριθμώ:

• τα «Εθνικά Ψεύδη» (μύθοι – που συχνά έχουμε συζητήσει εδώ)

• τα «Ερωτικά Ψεύδη» (χωρίς τα οποία δύσκολα νοείται ο έρωτας),

• τα «Ιατρικά Ψεύδη» (ιδιαίτερα συχνά στις δύσκολες και θανατηφόρες καταστάσεις),

• τα «Νομικά Ψεύδη» (ποιος συνήγορος δεν τα είπε, προσπαθώντας να απαλλάξει ένα κατηγορούμενο).

• τα «Πολιτικά Ψεύδη» (ψεύδη του «θα» - ή λαϊκίστικα)

• τα «Διαφημιστικά Ψεύδη» (υπερβολές ή αποσιωπήσεις)

• τα «Ψεύδη-Φάρσας» (σήμερα, στο στοιχείο τους...)



Λέμε ψέματα από αδυναμία, από ευγένεια, από φόβο, από θράσος, από ενοχή. Πολλές φορές έχουμε την αίσθηση πως ζούμε μέσα στο ψέμα. Λίγο παρακάτω στέκεται η παράνοια.


Όμως τα χειρότερα ψέματα είναι αυτά που λέμε χωρίς να το θέλουμε. Στο τέλος του τρίτου τόμου των «Δρόμων», μιλώντας για την αυτοβιογραφία, γράφω:

«Τελικά κάθε γραφή είναι αυτοβιογραφική. Είτε μεταμφιεσμένη – με ψευδώνυμα και σε τρίτο πρόσωπο – είτε άμεση. Και κάθε γραφή είναι φανταστική. Είμαι σίγουρος ότι έγραψα την αλήθεια – αλλά δεν είμαι σίγουρος ότι δεν την φαντάστηκα».


Καλή Πρωταπριλιά!

Εικονογράφηση: τα αδιέξοδα του Escher που εμπνεύστηκε από τα Carceri του Piranesi. Στο τέλος ο παραδοσιακός τρελός της τράπουλας - April's Fool.