Φυγή στον χρόνο

Για ταξίδια - φυγή στον χώρο - έγραψα αρκετές φορές. Πως θα ήταν αν τώρα μιλούσαμε για φυγή στον χρόνο;

Ο H. G. Wells εφεύρε την μηχανή του χρόνου (time machine) που μπορούσε να σε μετακομίσει σε όποια εποχή της ιστορίας ήθελες.

Κι ας πούμε πως υπήρχε και λειτουργούσε αυτή η μηχανή του χρόνου. Πού θα ζητούσατε να πάτε;


Στο Μεσαίωνα με τους ιππότες και τους καβαλλάρηδες, τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο... στο δάσος του Sherwood, με τον Robin Hood τον γνωστό μας Ρομπέν των Δασών (αλήθεια γιατί τον προφέρουμε στα Γαλλικά;) και τους εύθυμους παράνομους;

Στην αρχαία Αθήνα να τριγυρνάτε στην αγορά και να ακούτε τον ξυπόλητο Σωκράτη να πολιορκεί τον πανέμορφο Αλκιβιάδη;

Στην αρχαία Ρώμη, στην μυθική έπαυλη του σοφού αυτοκράτορα Αδριανού, την Villa Adriana με τις λίμνες, τις αψίδες, τους θησαυρούς και τα αγάλματα από όλη την απέραντη αυτοκρατορία;

Στο μυθικό Περού με το χρυσάφι των Ίνκας και τις εναέριες πόλεις όπως το Μάτσου Πίτσου;

Ή στην Γαλλία της λαμπρότητας, του Βασιλιά Ήλιου, στα μεγάλα κάστρα του Λείγηρα, όπως το Chateau de Chambord με τα τετρακόσια τζάκια και τις τρελές καμινάδες;

Ή που αλλού; Και γιατί;

Οι φωτογραφίες: οι δύο πρώτες στη Βουδαπέστη - αναπαράσταση με ιππικά δρώμενα. Η Villa Adriana στη Ρώμη, πριν τις τελευταίες ανασκαφές και το Chambord στη μαγική στιγμή της δύσης, όταν τέλεια καθρεφτίζεται.

Ημερολόγιο μίας κατάργησης

ΩΡΑ 00.05: Ανοίγω τα comments στο "ερημονήσι" και διαβάζω τα πιο πρόσφατα. Μία συμπυκνωμένη ανοησία με χτυπάει στο στομάχι. Όχι, αυτά δεν είναι σχόλια σε ημερολόγιο, είναι το πιο φτηνιάρικό chat room που έχω συναντήσει. Λέω να σβήσω μερικά - αλλά δεν έχουν τέλος. Πρέπει να σβήσω πάνω από πενήντα.

Το χιούμορ το χαίρομαι. Τον καλό χαβαλέ επίσης. Αλλά την βλακεία, τα φτηνά υπονοούμενα, την χυδαιότητα χωρίς ποίηση ή χιούμορ, τις φασιστοειδείς επιδείξεις - όλα αυτά με αηδιάζουν.

Τα παίρνω στο κρανίο. Κατεβάζω όλο το post (το σώζω στα drafts) και γράφω αυτό που διάβασαν όσοι μπήκαν μετά: "H συμπεριφορά ωρισμένων είναι απαράδεκτη. Το Post κατεβαίνει και αν συνεχίσουν θα κατέβει όλο το blog".

ΩΡΑ 08.30: Άσχημος και ελάχιστος ύπνος. Τα comments στο Post περί κατάργησης δείχνουν το άλλο πρόσωπο του blog. Πολλοί διαφωνούν - μερικοί με οξύ τρόπο - αλλά έχουν επιχειρήματα. Γίνεται διάλογος μεταξύ τους και μαζί μου. Αυτός είναι ο λόγος ύπαρξης του blog. Αν ήθελα ένα βήμα για να γράφω τα δικά, μου το είχα ήδη στα "Επίκαιρα", στο site μου. Αυτό το blog έγινε για να δώσει φωνή και σε σας και την δυνατότητα διαλόγου.

Δυστυχώς σε ένα blog δεν είναι δυνατόν να μπλοκάρεις μεμονωμένους χρήστες. Μπορείς βέβαια να κάνεις moderation, πράγμα που προσθέτει και άλλη δουλειά (ήδη μου τρώει πολύ χρόνο) και την ρετσινιά της λογοκρισίας. Για να παραφράσω τον αείμνηστο φίλο Νίκο Πουλαντζά: "Ένα blog ή θα είναι ελεύθερο, ή δεν θα είναι blog".

Είναι τραγική η αμετροέπεια ορισμένων. Π. χ. ο διάσημος "σαλτάρω" μία φορά στις δέκα είναι απολαυστικός - τις υπόλοιπες παραληρηματικά ανόητος ή και χυδαίος. Τον έχω προειδοποιήσει - ακόμα και παρακαλέσει. Δεν καταλαβαίνει και αυτός και μερικοί άλλοι πως πριονίζουν το κλαδί επάνω στο οποίο κάθονται;

Γιατί πάνω από όλα το blog είναι μεράκι. Άμα πάψει να μου κάνει κέφι, όλα τα επιχειρήματα του κόσμου δεν θα μπορούν να με πείσουν.

Πρακτικά: ξαναβάζω το post για το ερημονήσι - μόνο και μόνο για να μπορούν όλοι να κρίνουν αν είχα δίκιο. (Διαβάστε τα σχόλια από το τέλος). Συνεχίζω, με πολύ λιγότερο κέφι. Ελπίζω να μην το χάσω κι αυτό.

Όνειρα σε ερημονήσι...

Τσικνοπέμπτη σήμερα, ώρα για κάτι πιο ελαφρό... πιο παιχνιδιάρικο.

Ας παίξουμε το παιχνίδι του έρημου νησιού.

Ναυαγείτε λοιπόν στο (πάντα) ωραίο ερημονήσι (φανταστείτε ότι θέλετε: τα διάφανα νερά της Πολυνησίας, τους φοίνικες και τις μπανανιές, blue lagoon, atoll, Γκωγκέν, κλπ.).

Έρημο νησί. Ούτε καν Παρασκευάς. Τροφή άφθονη, ψάρια, εξωτικά φρούτα, αυγά και γάλα (και ο Ροβινσώνας είχε κατσίκα). Ρούχα άχρηστα. Σταθερή θερμοκρασία 26-28 βαθμούς, όλο το χρόνο.

Έχετε δύο δυνατότητες (εδώ είναι το παιχνίδι) να πάρετε μαζί σας έναν/μία σύντροφο και ένα βιβλίο. Όποιο σύντροφο θέλετε - από σταρ του σινεμά μέχρι τον Ουμπέρτο Εκο ή τον/την σύζυγό σας. Όποιο βιβλίο θέλετε. Και οι δύο όμως επιλογές σας, για πολλά χρόνια.

Ποιόν/ποιάν και ποιο θα διαλέγατε... και γιατί;

Απαντήστε ελεύθερα: μιά και είστε ανώνυμοι δεν κινδυνεύετε από υπάρχουσες καταστάσεις.

Εκτός από την φωτό που θυμίζει ερημονήσι (κι ας είναι Κερκυρα) έβαλα και τρεις αγαπημένες μου σταρ για ...έμπνευση.

Νόμος, είναι το δίκιο του - ... ;

Άλλα είχα σκοπό να γράψω στο ημερολόγιό μου, αλλά με παρασύρει η επικαιρότητα γιατί θέτει ένα δύσκολο και δυσεπίλυτο πρόβλημα.

Μία τάξη ανθρώπων, μία ομάδα εργαζόμενων που διεκδικεί ορισμένα πράγματα, έχει δικαίωμα να παραλύει την ζωή μιας χώρας;

Το ζήσαμε με τους αγρότες που έκοψαν την Ελλάδα στα δύο, με τους μεταφορείς και τώρα με τους ναυτεργάτες.

Για το ΚΚΕ, που άλλωστε στηρίζει την σημερινή κινητοποίηση, η λύση, είναι απλή και εκφράζεται στο σλόγκαν: «Νόμος είναι το δίκιο του εργάτη!».

Ωστόσο αυτό το δίκιο μπορεί να αντιβαίνει στα δικαιώματα πολύ μεγαλύτερων ομάδων του πληθυσμού οι οποίες θα μπορούσαν να απαντήσουν λέγοντας: «νόμος είναι το δίκιο της πλειοψηφίας».

Ως ποιο σημείο φτάνει το «δίκιο του εργάτη»; Μπορεί να κρατάει σε ομηρία μία ολόκληρη κοινωνία; Μπορεί να εκβιάζει – επειδή είναι σε θέση να το κάνει; (Οι συνταξιούχοι, οι άνεργοι, οι φτωχοί, δεν διαθέτουν δύναμη πίεσης.... κι ας έχουν μεγαλύτερη ανάγκη).

Και πού σταματάει το όριο των αιτημάτων – αν είναι παράλογα, υπερβολικά και καταχρηστικά – τι γίνεται; Ποιος κρίνει;

Θέτω ερωτήματα γιατί δεν έχω απάντηση. Συμπάσχω και με τον ναυτεργάτη αλλά και με τον παραγωγό κηπευτικών της Κρήτης και με τον νησιώτη που έμεινε χωρίς καύσιμα... Όμως με το να συμπάσχω με όλους δεν λύνω κανένα πρόβλημα – μάλλον το επιδεινώνω.

Με ενοχλεί και με προσβάλλει το μέτρο της πολιτικής επιστράτευσης – αλλά δεν ξέρω αν θα έλεγα το ίδιο αν ήμουν κάτοικος αποκλεισμένου νησιού...

Κι είμαι σαν τον Νασρ-ελ-ντιν Χότζα που βρέθηκε, κατής, ανάμεσα σε δύο αντίδικους. Άκουσε τον πρώτο και του είπε: «Δίκιο έχεις». Άκουσε και τον δεύτερο και του είπε το ίδιο. Κι όταν κάποιος τρίτος παρατήρησε πως αυτό ήταν παράλογο, ο Χότζας του απάντησε: «Κι εσύ δίκιο έχεις»...


Η φωτογραφία από ένα παζάρι στα Τρίκαλα πριν πολλά χρόνια.

Δύο Ελληνικές φωνές

Οι περισσότεροι από μας θα συμφωνούσαν πως οι μεγαλύτεροι Έλληνες λαϊκοί τραγουδιστές ήταν ο Στέλιος Καζαντζίδης και ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης.

Κι εγώ το αποδέχομαι αυτό, αλλά πρέπει να ομολογήσω πως ο ένας από τους δύο με συγκλονίζει ενώ ο άλλος με απωθεί (έστω κι αν τον αναγνωρίζω ως μεγάλο ερμηνευτή).

Για μένα, ανεξάρτητα από την καλλιτεχνική τους αξία, οι δύο αυτοί τραγουδιστές εκφράζουν δύο αντίθετους πόλους του Ελληνικού χαρακτήρα.

Ο Καζαντζίδης αντιπροσωπεύει το αιώνιο Ελληνικό παράπονο. Που μερικές φορές γίνεται κλάψα και γκρίνια. Είναι ο αδικημένος (από το πεπρωμένο, από τους ισχυρούς, από την κοινωνία) που κλαίει την μοίρα του. Η στάση του είναι η κλασική του ριγμένου, του underdog – μία στάση σύμφυτη με την Ελληνική νοοτροπία που θέλει τους Έλληνες σε ιστορικό επίπεδο μόνιμα θύματα των μεγάλων και ισχυρών του πλανήτη και σε ατομικό επίπεδο των αφεντικών και της «κακούργας κοινωνίας».

Αντίθετα ο Μπιθικώτσης εκπέμπει δύναμη και αποφασιστικότητα. Ακόμα κι όταν τραγουδάει ένα παράπονο (π. χ. την «Άπονη Ζωή» του Ξαρχάκου) δεν βγάζει καθόλου κλάψα. Έχει μία δωρική λιτότητα που του επιτρέπει να τραγουδάει μεγάλη ποίηση χωρίς να τσακίζει από το βάρος των στίχων. (Φαντάζεστε τον Καζαντζίδη στο «Άξιον Εστί»;). Κι όταν θρηνεί (π. χ. στον «Επιτάφιο») είναι λεβέντης και όχι θύμα.

Θα έλεγα πως ο Μπιθικώτσης είναι Δωρικός και ο Καζαντζίδης Λυδικός – ανατολίτης. Πίσω από την φωνή του πέφτει η σκιά της μοίρας, του κισμέτ. Δεν είναι τυχαίο πως πολλές από τις επιτυχίες του κατάγονται από τις Ινδίες και την Ανατολή γενικότερα.

(Έτσι είναι και η Ελλάδα: προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε Δύση και Ανατολή).

Τεχνητά διλήμματα θα μου πείτε. Αλλά με τα διλήμματα προχώρησε η σκέψη του ανθρώπου. Όλη η ιστορία της φιλοσοφίας στηρίζεται σε συγκρούσεις κατασκευασμένων θέσεων. Κανείς δεν υπήρξε απόλυτα ιδεαλιστής ή ρεαλιστής – όμως με αυτόν τον άξονα διατυπώθηκαν ολόκληρα συστήματα.

Προσωπικά, τον Στελλάρα τον παραδέχομαι, αλλά δεν τον αντέχω για πολύ... Ενώ, όταν ανοίγει την φωνή του ο Γρηγόρης, απογειώνομαι.

Φωτογραφία: Έτσι φαντάζομαι την φωνή του Γρηγόρη. Μία λήψη 40 ετών από την παλιά Rolleiflex

Ευρώπη χωρίς Εβραίους;

Κυκλοφορεί στο Internet ένα μάλλον ψευδεπίγραφο κείμενο που αποδίδεται σε κάποιον Ισπανό ονόματι Ροντρίγκεθ. Όλες οι απόπειρες να τον ταυτοποιήσουν απέτυχαν – άρα μάλλον είναι ψευδώνυμο.

Το κείμενο είναι ρατσιστικό: εναντίον των Μουσουλμάνων. Για να τους ταπεινώσει περισσότερο εξυμνεί υπερβολικά τους Εβραίους. Με αυτή την έννοια είναι απαράδεκτο. Όμως περιέχει μερικές σκέψεις που με προβλημάτισαν. Παραθέτω ένα απόσπασμα σε δική μου μετάφραση.

Η Ζωή της Ευρώπης πέθανε στο Άουσβιτς.

Sebastian Vilar Rodriguez

Περπατάω στους δρόμους της Βαρκελώνης και ξαφνικά συνειδητοποιώ μία φοβερή αλήθεια. Η Ευρώπη πέθανε στο Άουσβιτς.

Σκοτώσαμε έξη εκατομμύρια Εβραίους και τους αντικαταστήσαμε με είκοσι εκατομμύρια Μουσουλμάνους. Στο Άουσβιτς κάψαμε έναν πολιτισμό, διανόηση, δημιουργικότητα, ταλέντο. [ ]
Η συνεισφορά αυτών των ανθρώπων είναι αισθητή σε όλους τους τομείς της ζωής: επιστήμη, τέχνη, διεθνές εμπόριο και πάνω από όλα – τη συνείδηση του κόσμου. Αυτούς κάψαμε.

Και κάτω από το πρόσχημα της ανεκτικότητας και επειδή θέλαμε να αποδείξουμε στους εαυτούς μας ότι θεραπευτήκαμε από την ασθένεια του ρατσισμού, ανοίξαμε τις πόρτες μας σε είκοσι εκατομμύρια Μουσουλμάνους που μας έφεραν αμορφωσιά, θρησκευτικό φανατισμό και έλλειψη ανεκτικότητας...

Παρακάτω το κείμενο γίνεται ακόμα πιο αντιμουσουλμανικό και δεν έχει ενδιαφέρον. Αλλά η βασική του σκέψη ότι η Ευρώπη πέθανε στο Άουσβιτς, είναι συγκλονιστική. Πιστεύω ότι ΜΙΑ συγκεκριμένη Ευρώπη – ας πούμε από το 1840 μέχρι το 1940 –πραγματικά χάθηκε στο Άουσβιτς.

Μου είναι αδύνατο να φανταστώ την ιστορία της Ευρώπης χωρίς τους Εβραίους. Χωρίς τον Μαρξ, τον Φρόιντ, τον Αϊνστάιν, τον Κάφκα, τον Βιτγκενστάϊν, τον Μπένγιαμιν, τον Πόππερ, τον Κανέτι, τον Σένμπεργκ, τον Κουρτ Βάιλ – τον Κύκλο της Βιέννης, το Bauhaus, ή την Σχολή της Φραγκφούρτης. Σκεφθείτε ότι ενώ οι Εβραίοι είναι το 0,3% του πληθυσμού της γης (περίπου όσοι κι εμείς), έχουν πάρει το 21% των βραβείων Νόμπελ. (157 ως το 2005). Βρίσκονταν πίσω από τα μεγαλύτερα κινήματα του 20ου αιώνα. Πόσοι π. χ. γνωρίζουν ότι οι διανοούμενοι και καλλιτέχνες που πλαισίωναν την Σοβιετική Επανάσταση στα πρώτα δημιουργικά της χρόνια (από τον Άιζενστάιν μέχρι τον Μαγιακόφσκυ) ήταν Εβραίοι;

Η Ευρώπη έχασε τους Εβραίους της. Και δεν είναι μόνο αυτοί που πέθαναν στο Ολοκαύτωμα – αλλά και αυτοί που έφυγαν πριν και μετά. Με τους μεγάλους διωγμούς και τα πογκρόμ στην Ανατολική Ευρώπη από το 1881 ως το 1924. Και φυσικά με τις διώξεις των ναζί. Πήγαν κυρίως στις ΗΠΑ, ή στο Ισραήλ. Έτσι, ενώ στην αρχή του αιώνα πάνω από το 60% των Εβραίων ζούσαν στη Ευρώπη, σήμερα είναι λιγότεροι από το 10%. Οι περισσότεροι βρίσκονται στις ΗΠΑ (7 εκ). Και στο Ισραήλ (4 εκ).

Μερικοί (κρυφοί ή φανεροί) αντισημίτες θα πουν: τόσο το καλύτερο. (Δυστυχώς, όσοι σκέπτονται Εβραίους, κολλάνε στο Ισραήλ. Μα εγώ μιλάω για τους άλλους Εβραίους, τους δικούς μας). Και λεω πως η Ευρώπη χωρίς τους Εβραίους είναι φτωχότερη. Και χωρίς να κάνω τον φτηνό και ρατσιστικό συμψηφισμό του κυρίου Ροντρίγκεθ (αν ονομάζεται έτσι) δεν μπορώ να μην πενθήσω την απουσία τους.


H φωτογραφία από το εβραικό μουσείο του Βερολίνου - έργο εξόριστου Εβραίου του Daniel Libeskind με ρίζες από την Πολωνία.